Zwaartekracht in het heelal is een illusie. Dat stelt natuurkundige Erik Verlinde in een artikel dat de wetenschappelijke gemoederen al een paar maanden flink bezighoudt. En in één moeite rekent hij ook af met begrippen als donkere materie en donkere energie. KIJK houdt zijn theorie tegen het licht.

Het is een glorieuze dag voor de vaderlandse wetenschap. Op 7 november 2016, de dag voordat Donald Trump tot president van Amerika wordt gekozen, lanceert de Nederlandse natuurkundige Erik Verlinde zijn eigen revolutie. Emergent gravity and the dark universe heet het 51 pagina’s lange artikel dat hij dan op de voorpublicatieserver Arxiv plaatst. Hij legt erin uit hoe informatie het weefsel van het heelal vormt. En hoe daaruit alle raadsels van de zwaartekracht kunnen worden verklaard, van de gekromde ruimtetijd van Einstein tot het versnelde uitdijen van het heelal, en ook de mysterieuze donkere materie die astronomen wel waarnemen maar niet zien.

In eigen land wordt Verlinde prompt op het schild gehesen. Nationale natuurkunde-iconen als Vincent Icke en Robbert Dijkgraaf spreken vol lof over deze dappere eenling. Bij De wereld draait door wordt Verlinde zelfs de opvolger van Einstein genoemd – wat hij zelf niet tegenspreekt.

Maar Gerard ’t Hooft, de Nederlandse wetenschapper die in 1999 de Nobelprijswinnaar voor natuurkunde kreeg en aan de Universiteit Utrecht Verlindes afstudeerbegeleider was, reageert zuinig dat hij meer vertrouwen heeft in een andere aanpak. En voorbij de Nederlandse grens zijn de reacties ook niet overdreven enthousiast. Zo zegt een andere Nobelprijswinnaar, de Amerikaan Frank Wilczek, in NRC Handelsblad het artikel van Verlinde pas te gaan lezen als iemand die hij vertrouwt het hem aanraadt. Is zijn scepsis terecht of hebben we hier wel degelijk te maken met een theorie die de wetenschap op zijn kop kan zetten?

Dit is het begin van een artikel uit KIJK 2/2016, het nummer dat vanaf 19 januari tot en met 15 februari in de winkel ligt.

Meer informatie:

• KIJK: Is deze Nederlander de nieuwe Einstein?
• Bruno van Wayenburg: De zwaartekrachttheorie van Verlinde

Tekst: Bruno van Wayenburg

Beeld: Hollandse Hoogte