Een nieuw nanodeeltje kan helpen met het veilig en effectief vaccineren tegen infectieziekten als HIV of malaria.
Het nanodeeltje, ontwikkeld door ingenieurs van het Massachusetts Institute of Technology (MIT), is een vetbolletje dat synthetische virusdeeltjes kan vervoeren in het lichaam en zo een heftige immuunrespons opwekt. Het nieuwe deeltje is vooral geschikt als onderdeel van een vaccin tegen ziektes die in lichaamscellen gaat zitten, zoals HIV of malaria. Daarmee lijkt vaccinatie tegen deze ziektes een stapje dichterbij.
Vaccins beschermen het lichaam tegen infectieziektes door het immuunsysteem bekend te maken met die ziektes, zodat het bij een volgende, echte infectie snel kan handelen. Bij ziektes die in lichaamscellen gaan zitten, is het belangrijk dat de zogenoemde T-cellen van het immuunsysteem in actie komen om de ziekte te bestrijden. Zij reageren het sterkst op vaccins met een verzwakt of gedood virus, maar dit is bij een ziekte als HIV of malaria veel te moeilijk en gevaarlijk.
Om geen gebruikt te hoeven maken van echte virussen zijn wetenschappers bezig met synthetische vaccins. Maar hoewel deze vaccins veel veiliger zijn, bleken ze minder effectief. Ook het omhullen van het synthetische vaccin met een vetdruppeltje (wat in theorie een grotere respons zou moeten geven) bleek in de praktijk niet te werken doordat het druppeltje niet stabiel was in het lichaam.
Nu hebben de onderzoekers van het MIT, onder leiding van materiaalkundige en biotechnoloog Darrell Irvine die vetdruppeltjes samengevoegd tot een vetbolletje dat in het lichaam stabiel blijft en pas in de cel afbreekt. Daar wordt het vaccin vrijgelaten en komt de T-celrespons op gang.
Bij tests op muizen bleek deze manier van vaccineren erg effectief; drie lage doses van het vaccin gaven een heel sterke T-celrespons. Volgens Irvine is die “vergelijkbaar met de respons op het echte virus.”
Zo lijkt een vaccin tegen HIV of malaria een stapje dichterbij, hoewel we er nog lang niet zijn. Niren Murthy, eveneens werkzaam aan het MIT, legt uit: “Het is een mooie vooruitgang, maar er zijn meer experimenten nodig om te bepalen of de deeltjes ook een immuunrespons veroorzaken tegen menselijke infectieziekten, in mensen. Maar de potentie is aanwezig.”
Het onderzoek is op 20 februari 2011 gepubliceerd in Nature Materials.
Bronnen: Massachusetts Institute of Technology op EurekAlert!, Nature Materials
Beeld: Peter DeMuth and James Moon