Er is veel om te doen: feromonen. Zo verkopen webshops heuse feromonensprays om mensen van het andere geslacht aan te trekken. Onzin, zegt Ronald Veldhuizen.
Lente: de warme lucht vult zich met de geur van seks. Bloemen klappen open en stellen hun geslachtsorgaantjes tentoon voor gretige bijen en zweefvliegen. Insecten zelf verleiden elkaar met een ander geheim wapen: feromonen. Dat zijn geurstoffen die heel doelgericht een soort lentegeilheid bij soortgenoten ontlokken.
Feromonenspray
Was ons liefdesleven maar zo simpel. Een lekker feromoontje zweten en hup, je kunt niet meer van elkaar afblijven. Deodorantfabrikanten willen ons doen geloven dat feromonen precies dát bij mensen voor elkaar krijgen. Kijk maar eens naar de gemiddelde AXE-reclame: een ietwat slungelige knul sproeit wat musk-deodorant onder zijn oksels en voor hij het weet stormen hordes opgewonden vrouwen op hem af. Webshops verkopen zelfs flesjes feromonenspray uit mannenzweet en vaginavocht.
Verspilde moeite
Maar hoe wanhopig je iemand ook wil versieren: feromonen zijn verspilde moeite. Uit speeddate-experimenten blijkt bijvoorbeeld al dat ze gewoon niet werken. Mensen vinden elkaar niet aantrekkelijker of leuker met of zonder feromonen in de buurt.
Sterker nog: je kunt eigenlijk wel stellen dat feromonen bij mensen en veel andere dieren niet eens bestáán. Waar de geurmoleculen bij insecten weliswaar bewezen instinctief gedrag losmaken, lijken ze bij zoogdieren minder bijzonder. En vooral: niet te vinden. De onderzoeker Richard Doty geeft in zijn boek The great pheromone myth daar talloze voorbeelden van.
Gewoon je best doen
Zo zouden mannetjesschapen een speciaal feromoon gebruiken om bij vrouwtjes een eisprong op te wekken, maar achteraf blijkt er geen apart molecuul nodig: de vrouwtjes blijken gewoon de geur te onthouden die ze toevallig ruiken bij hun eerste ontmoeting met een ram. Meestal is dat een zweetmengsel van de ram, maar de schapen-eisprong traint ook met willekeurige geuren, zoals een parfum dat naar peren ruikt. En zo werkt het voor alle zoogdieren, inclusief mensen.
Geile geuren leren we dus gaandeweg met ervaring, in plaats van dat ze magisch worden opgeroepen met feromonen. Nee, sekslust ontlok je niet met een flesje. Je moet er gewoon íéts meer je best voor doen.
Deze column verscheen ook in KIJK 5/2017.