Door middel van honderden lenzen gemaakt uit rotskristallen kan de keverslak in tegenstelling tot wat lang de algemene gedachte was wel degelijk vijanden zien naderen, zo blijkt uit een Amerikaanse studie.
De keverslak is een weekdier van gemiddeld enkele centimeters groot, dat wel wat lijkt op een pissebed met zijn uit acht delen bestaande pantser van aragoniet, een vorm van calciumcarbonaat. Zien kan-ie niet. Met zijn onderhuidse zintuigcellen is de keverslak hooguit in staat om het verschil tussen dag en nacht aan te voelen. Tenminste, dat dachten wetenschappers tot nu toe. Onder leiding van Sönke Johnsen besloot bioloog Daniel Speiser het zicht van de diertjes nader te onderzoeken.
Het eerste wat Speiser ontdekte, was dat de keverslakken hun lenzen maken uit aragoniet. Inderdaad, hetzelfde stofje als waaruit hun volledige pantser bestaat. “Het lijkt logisch om ogen te evolueren uit wat al voorradig is”, verklaart Johnsen. Maar de vraag is nu: kunnen de diertjes met die primitieve ogen ook echt roofdieren zien?
Speiser zette daarvoor de keverslakken elk op hun eigen plaat en liet ze daar even tot rust komen. Zodra ze ontspannen waren – ze tillen dan hun pantser op om te kunnen ademen – hield Speiser ze een schijf voor, variërend in grootte, op twintig centimeter afstand. Hetzelfde deed hij met grijze schermen die dezelfde hoeveelheid licht doorlieten als de schijven.
De schermen deden de diertjes niets, maar zodra een schijf van 3 centimeter in doorsnede of groter verscheen, zette de keverslakken zich schrap. Ter vergelijking: voor een mens zou het zijn alsof er plotseling een schijf ter grootte van twintig manen aan de hemel verscheen. Als je dan ook nog eens bedenkt dat het menselijk zicht zeker duizend keer zo scherp is als dat van de keverslak, kun je je de schrik van het beestje wel voorstellen. De conclusie volgens Speiser? “Ze kunnen gewoon objecten zien, maar waarschijnlijk alleen niet zo scherp.”
Hoewel keverslakken al 500 miljoen jaar de aarde bevolken, zijn de eerste fossielen met ogen pas van 25 miljoen jaar geleden verschenen, veel later dan de ogen van vele andere diersoorten. Dat maakt de rotsogen van de keverslak tot een van de meest recente ogen.
Bronnen: UCSB via EurekAlert!, UCSB
Beeld: Hans Hillewaert/CC BY-SA 3.0