Aan het tijdperk van de spaceshuttle komt definitief een eind. Eind juni vliegt hij voor de allerlaatste keer naar het internationale ruimtestation. Daarna verdwijnen de drie overgebleven shuttles in musea. Hoe gaat het ruimteveer de geschiedenis in? Een necrologie.
Over vijftig jaar lopen vaders en zoons in het Smithsonian Air and Space Museum langs een eigenaardig vliegtuig. Een dikke kist zonder raampjes met een grote staartvin en veel te kleine vleugels. Hoe kon deze kist ooit in de lucht blijven? Op het bordje staat: “Spaceshuttle, herbruikbaar ruimteschip. Steeg op als een raket, landde als een vliegtuig. Vloog tussen 1981 en 2011 135 missies naar de ruimte. Maakte de bouw van het internationale ruimtestation ISS mogelijk en bracht tientallen satellieten in een baan rond de aarde.” Droge feiten op een bordje. De spaceshuttle op blokken, ontdaan van elke magie.
Het tijdperk spaceshuttle eindigt deze zomer, als Atlantis de allerlaatste missie vliegt. Hoe gaat het ruimtevliegtuig de boeken in? Als succesverhaal van het meest complexe voertuig dat mensen ooit bouwden? Of was het een onbetaalbaar en gevaarlijk programma dat de resultaten van voorganger Apollo nooit kon evenaren? Een beetje van beide, denkt ruimtevaartdeskundige James Oberg, die 22 jaar lang voor NASA werkte aan het shuttleprogramma: “Er is geen ander voertuig geweest dat zoveel kon als de spaceshuttle. Dat is zijn erfenis, een mooie erfenis. Tegelijkertijd is het een voertuig dat onvoorzichtigheid en roekeloosheid genadeloos afstraft.”
Firsts, dat is waar het om gaat in de ruimtevaart. En daarvan heeft de shuttle er heel wat op zijn naam staan. Voor het eerst werd het mogelijk om tegelijkertijd een grote lading én mensen te lanceren. Dat maakte de bouw van het complexe internationale ruimtestation ISS mogelijk. Voor het eerst was een ruimtevaartuig grotendeels opnieuw te gebruiken (alleen de externe tank verbrandt in de dampkring). En voor het eerst kregen ‘gewone’ burgers, specialisten uit het bedrijfsleven, politici en zelfs een docent, de kans om naar de ruimte te reizen. Zo bezien lijkt de spaceshuttle een doorslaand succes. Totdat je kijkt naar de verwachtingen die er ooit waren.
Dit is het eerste gedeelte van een artikel uit KIJK 6/2011, in de winkel van 6 mei tot en met 2 juni. De tekst werd geschreven door Sander Koenen.
Meer informatie:
Beeld: Bill Ingalls/NASA