Al enkele uren na de dood van Osama bin Laden verklaarden de VS dat DNA-analyse uitwees dat het 99,9 procent zeker was dat het inderdaad ging om het lichaam van de gezochte terrorist. Kan dat zo snel? En klopt dat percentage?
Over de duur van Bin Ladens DNA-analyse schrijft bioloog en wetenschapsschrijver Christie Wilcox op de site van het tijdschrift Scientific American: “Ik weet niet wat voor soort analyse er precies is gedaan, maar ik kan wel met zekerheid zeggen dat welke methode dan ook voltooid had kunnen worden in een paar uur tijd.” Daar is dan wel een lab voor nodig dat direct met de klus aan de slag gaat en zich daar vervolgens volledig op kan richten, stelt Wilcox – maar aangenomen mag worden dat de Amerikaanse overheid dat voor zo’n belangrijke identificatie wel heeft kunnen regelen.
Vraag is vervolgens: met wélk DNA werd het DNA van Bin Laden vergeleken? Eerder DNA van hemzelf was natuurlijk ideaal geweest, maar het lijkt erop dat de Amerikanen in plaats daarvan aan de slag moesten met DNA van familieleden. Gelukkig waren er dat nogal wat: de Al-Qaeda-leider had meer dan vijftig halfbroers en halfzussen, en waarschijnlijk meer dan twintig kinderen.
Alleen, zo zegt forensisch geneticus Rhonda Roby op de site van New Scientist: als je uitgaat van DNA van meerdere halfbroers en halfzussen, kun je weliswaar DNA identificeren met meer dan 90 procent zekerheid, maar 99,9 procent zou erg lastig zijn. Wil je een zo hoge ‘score’ halen, dan is het erg handig als je ook DNA hebt van een nauwer verwant familielid. Gelukkig voor de betrokken Amerikaanse wetenschappers was dat waarschijnlijk ook wel voor handen; het lijkt er namelijk op dat één van de zoons van Bin Laden werd gedood bij de Amerikaanse ingreep en dat zijn lichaam daarna is meegenomen. Verder gaat het verhaal dat een halfzus van de terrorist zou zijn overleden in een ziekenhuis in Boston, maar of haar DNA daadwerkelijk is opgevraagd en gebruikt bij de analyse, is niet duidelijk. Sterker nog, New Scientist citeert een woordvoerder van het ziekenhuis die stelt dat niet eens zeker is dat de vrouw in kwestie daadwerkelijk daar heeft gelegen.
Kortom, voorlopig blijft het gissen hoe de DNA-analyse precies in zijn werk is gegaan en zou je dus op zich wat vraagtekens kunnen zetten bij die 99,9 procent. Maar goed, er werden ook andere methoden ingezet bij de identificatie, waaronder gezichtsherkenningssoftware, dus alles bij elkaar genomen lijkt het wel vrij zeker dat het inderdaad Osama bin Ladens lichaam was dat door de Amerikanen in zee werd gedropt. Al zullen ongetwijfeld inmiddels de eerste complotdenkers zijn opgestaan die daar anders over denken…
Bronnen: New Scientist, Scientific American, Discovery News
Beeld: Jewel Samad/AFP/ANP