NASA’s ruimtetelescoop Kepler heeft de laatste bijzondere momenten van een stervende ster vastgelegd.
Het leven van een massieve ster dooft niet als een nachtkaars uit; het hemellichaam gaat met een knaller de pijp uit. Letterlijk: de ster explodeert op spectaculaire wijze en licht daarbij enorm op. Deze zogenoemde supernova’s duren soms weken of maanden totdat de maximale helderheid is bereikt. Maar het kan ook slechts een aantal dagen duren; zo’n snelle supernova noemen we een fast-evolving luminous transient (FELT).
Niet onbekend dus, maar nu is er door de oude vertrouwde ruimtetelescoop Kepler, die zelf ook stervende is, een wel heel snelle supernova gespot. Deze heeft er slechts 2,2 dagen (iets minder dan 53 uur) over gedaan om zijn maximale helderheid te bereiken. En binnen 6,8 dagen was de felheid alweer met de helft gedimd. Iets waar de gemiddelde supernova ook een stuk langer over doet.
Cocon
Omdat een FELT zo snel is uitgedoofd, is er niet bijster veel over bekend. Er is immers weinig tijd om hem te observeren. Astronoom Armin Rest (STSI) en zijn collega’s hadden geluk dat Kepler de explosie zo snel spotte. Hierdoor konden ze elke 30 minuten een foto van de supernova, die is gedoopt tot KSN 2015K, nemen.
Waardoor de supernova zo snel zijn maximale helderheid bereikte? De onderzoekers doen aan de hand van hun data een gok. Voordat de ster in een supernova veranderde, zou hij een ‘laatste adem’ hebben uitgeblazen. Hierbij kwam een dicht schild van gas en stof vrij. Vervolgens, zo’n twee maanden later, zou de ster zijn geëxplodeerd binnenin dit schild.
Omdat deze gebeurtenis achter een cocon van gas plaatsvond, was we de initiële explosie niet zichtbaar voor ons. Bij de knaller kwam echter wel veel puin vrij dat tegen het schild aanbotste. De kinetische energie die de explosie teweegbracht, werd op dat moment omgezet in de lichtflits die Kepler detecteerde.
Telescopen
Meer onderzoek is overigens nodig om dit scenario voor waar aan te nemen, maar sterrenkundige en supernova-expert Jacco Vink – niet betrokken bij het onderzoek – vindt het een aannemelijke theorie. Maar hij wil andere scenario’s niet meteen uitsluiten. Vink noemt KSN 2015K verder een bijzonder geval, maar omdat er zoveel telescopen grote delen van de hemel dagelijks bestuderen, worden deze snelle supernova’s steeds vaker ontdekt.
Bronnen: Nature Astronomy, New Scientist
Lees ook:
- Begin van een supernova voor het eerst vastgelegd
- Zeldzaam gezicht: supernova wordt vier keer afgebeeld
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!