Op de kop af 73 jaar geleden maakte de geallieerde zege een einde aan de Tweede Wereldoorlog in Europa. Maar de strijd zou waarschijnlijk heel anders zijn verlopen als de Duitsers een atoombom hadden ontwikkeld. Hoe realistisch was dit horrorscenario?
Op 2 augustus 1939 ondertekende natuurkundige Albert Einstein een brief aan de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt. In deze brief, geschreven door Einsteins collega Leó Szilárd, werd Roosevelt gewaarschuwd voor de potentiële vernietigende kracht van een bom die was gebaseerd op een kettingreactie van splijtende uraniumkernen. Er stond ook in dat Hitlers Duitsland was gestopt met de export van uranium, mogelijk om het materiaal voor militaire doeleinden te gebruiken.
Heisenbergs bom
Later werd duidelijk dat Werner Heisenberg, die in 1932 de Nobelprijs voor natuurkunde had gekregen, betrokken was bij de mogelijke constructie van een Duits kernwapen. “Als iemand een atoombom kan bouwen, dan is het Heisenberg”, zei een uit Duitsland gevluchte wetenschapper. Dit alles voedde de angst dat de nazi’s weleens heel snel over een kernwapen zouden kunnen beschikken.
De brief van Einstein en Szilárd was de aanzet tot het ultrageheime en schrikbarend dure Manhattanproject, dat de Amerikanen in 1945 de atoombom bezorgde. Maar na de oorlog bleek dat de Duitsers nooit in de buurt van een kernwapen waren gekomen. Er werd beweerd dat Heisenberg de natuurkunde achter een atoombom niet had begrepen. Anderen suggereerden juist dat de ontwikkeling van het wapen door hem welbewust werd gesaboteerd. Wat is de waarheid? Waarom mislukte het project en welke rol speelde Heisenberg daarbij?
Dit is het begin van het artikel ‘Speuren naar Hitlers bom’ te vinden in KIJK 5/2018. Deze editie ligt in de winkel vanaf 19 april tot en met 16 mei.
Tekst: Maarten Muns
Meer informatie:
- Did the nazis build a nuclear bomb?
- Edward Teller – Heisenberg, Bohr and the atomic bomb
- Werner Heisenberg Biography
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!