Het Nederlandse volkslied is een van de oudste ter wereld en heeft een rijke historie.
Het volkslied hoef je niet heel vaak op te dreunen, maar er wordt wel van je verwacht dát je zonder problemen kunt meezingen als het moment aanbreekt. Zeker op een dag als deze. Alle vijftien coupletten kennen, is misschien een beetje overdreven, maar het eerste couplet kun je wel dromen en het zesde misschien.
Maar heb je je ooit afgevraagd waarom het lied eigenlijk vijftien coupletten heeft en waarom de Spaanse koning erin voorkomt?
Prijsvraag
Pas sinds halverwege de twintigste eeuw is het Wilhelmus het officiële Nederlandse volkslied. Het eerste officiële volkslied was ‘Wien Neêrlands bloed’. Dat lied had een wedstrijd gewonnen en werd in 1817 ingesteld als nationaal lied. De wedstrijd werd gehouden in 1816. Napoleon was net verslagen en de Franse groepen trokken zich terug. Om het nationaal besef te bevorderen werd de wedstrijd gehouden en de winnaar die het beste lied aandroeg, werd beloond met vijfhonderd gulden.
Het Wilhelmus bestond echter al veel langer, maar heeft pas later voet aan de grond gezet. Op 10 mei 1932, tijdens het voorbereiden van het 25-jarige regeringsjubileum van Wilhelmina, werd besloten dat het Wilhelmus het volkslied zou worden. (Naar verluidt op voorspraak van Wilhelmina.) Fun fact: tijdens haar beëdiging tot koningin – toen net achttien jaar oud – in 1898, werd dit lied toevallig ook gespeeld.
Tachtigjarige Oorlog
De melodie van het Wilhelmus stamt vermoedelijk uit 1568. De melodie zou namelijk van een Frans lied zijn, dat gaat over de belegering van de stad Chartres door de Hugenoten. Het Wilhelmus wordt beschouwd als een contrafract: een lied met een bestaande melodie, maar een nieuwe tekst. Wie de Nederlandse tekst heeft bedacht en wie het heeft vastgelegd, wordt betwist.
Willem
De beginletters van de vijftien coupletten spellen Willem van Nassov. Dat wordt een acrostichon genoemd. De ‘u’ werd vroeger vaak als ‘v’ opgeschreven en tegenwoordig zijn de s’en veranderd in een ‘z’.
Dat deze naam – ook wel bekend als Willem van Oranje, Willem de Zwijger of Vader des Vaderlands – zo prominent in het lied aanwezig is, is geen toeval. Het Wilhelmus is bedacht tijdens de belegering van Haarlem in de Tachtigjarige Oorlog. Willem van Oranje werd tijdens deze oorlog gezien als verzetsheld en symbool van de opstand tegen de Spanjaarden. Én tegen de toenmalige Spaanse koning. Het lied is door de onbekende schrijver vanuit het oogpunt van Willem van Oranje geschreven.
Maar waarom hebben we de koning van Hispanje dan altijd geëerd? Nu ja, Willem van Oranje was bereid deze vorst daadwerkelijk te eren, maar was het niet eens met de manier waarop de Spanjaarden hier huishielden. Zijn hart lag bij het Nederlandse volk en dus moest hij wel in opstand komen.
En nu uit volle borst meezingen!
Bronnen: Het Koninklijk Huis, NPO Focus, Historiek
Beeld: Historiek
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!