Het was een slechte dag, een dikke 65 miljoen jaar geleden. Een enorme meteoriet kletterde op de aarde, met dode planten en uitstervende dino’s tot gevolg. Maar klopt dat wel?
De meest gangbare theorie is dat er 65,5 miljoen jaar geleden een meteoriet van een kilometer of tien doorsnede, met een snelheid van 20 kilometer per seconde (72.000 kilometer per uur) neerkwam. De krater die daardoor in de buurt van de huidige Mexicaanse Chicxulub ontstond, zou aanvankelijk een middellijn van 180 kilometer hebben gehad en 25 tot 30 kilometer diep zijn geweest.
Een flinke klap dus, die zorgde voor een door stofdeeltjes verduisterde zon, waardoor fotosynthese op het land en in het water onmogelijk werd en belangrijke plantaardige voedselbronnen wegvielen. Tussen de 50 en 70 procent van alle diersoorten op aarde stierf daardoor uit.
Maar de afgelopen jaren rezen er toch wat twijfels. Sommige wetenschappers vonden aanwijzingen dat de Chicxulub-inslag 300.000 jaar voor het uitsterven van (onder meer) de dinosauriërs had plaatsgevonden. Daarom dachten ze aan een andere oorzaak; langdurige vulkanische activiteit in de zogenoemde Deccan Traps (in het huidige India) bijvoorbeeld, of een tweede meteoriet.
Om na te gaan of dit soort theorieën kant dan wel wal raken, besloten 41 wetenschappers uit twaalf landen een soort cold-case-team te vormen en alle beschikbare wetenschappelijke gegevens nog een keer door te nemen. Volgens hen produceerde de vulkanische activiteit in West-India onvoldoende zwavel en kooldioxide om zo’n dramatische klimaatverandering in gang te zetten. Daar komt volgens hen nog bij dat de gemiddelde temperatuur op aarde door de uitstoot iets omhoog zou zijn gegaan, waardoor leven juist makkelijker werd.
Ook een tweede meterorietinslag ligt volgens de 41 wetenschappers niet voor de hand. Er zijn geen bewijzen voor te vinden. Daartegenover staat een kleilaag die ten tijde van de Chicxulub moet zijn ontstaan en die op 350 plekken over de hele wereld is aangetroffen. Die laag (met daarin onder meer glasdeeltjes, bepaalde mineralen en verhoogde hoeveelheden iridium) wordt in de richting van de Mexicaanse krater steeds dikker.
De conclusies van het rapport zijn dan ook: “Er is geen alternatieve theorie die de wereldwijd aangetroffen bewijzen voor het uitsterven van zoveel planten en dieren tussen het Krijt en het Paleoceen verbindt. Noch is er een theorie die de mechanismen kunnen verklaren die geleid hebben tot zulke abrupte en complete biologische veranderingen.”
Kortom: 65,5 miljoen jaar geleden, indrukwekkend rotsblok, Mexico, grote knal, donker, dooie dino’s.
Bronnen: Scientific American
Beeld: Don Davis/NASA