Bijna alle vrouwtjesdieren blijven zich hun hele leven voortplanten, maar waarom doen vrouwen dat niet? 

Irene van den Berg uit Rotterdam las dat vrouwen steeds ouder worden en langer gezond blijven. “Worden we straks tweehonderd en zijn we dan nog steeds maar tot ons veertigste jaar vruchtbaar?” Verouderingswetenschapper David van Bodegom van de Leyden Academy on Vitality and Ageing van het LUMC zegt daarover: “Bijna alle vrouwtjesdieren blijven zich hun hele leven voortplanten.”

Grootmoederhypothese

De grootmoederhypothese zou kunnen verklaren waarom dat bij de mens anders is. “Een zwangerschap geeft meer risico’s als je ouder bent. Daarom zou het evolutionair gunstiger zijn om na je veertigste geen kinderen meer te krijgen. Je kunt beter investeren in je kleinkinderen. Met hen deel je weliswaar maar een kwart van je genen, maar uiteindelijk zou je dan toch méér genen verspreiden.” Zo konden de genen die voor leeftijdsgebonden vruchtbaarheid zorgen zich wijd verspreiden.

Het klopt met wat we om ons heen zien: opa’s en oma’s die gek zijn op hun kleinkinderen en veel oppassen. Maar is het ook waar? “Sommige onderzoeken zeggen van wel. Uit Scandinavische kerkregisters blijkt dat kinderen mét grootouders meer overlevingskansen hadden. Maar uit mijn eigen onderzoek in Ghana bleek zoiets niet”, vertelt Van Bodegom. “Ik keek naar een polygame samenleving waarin iedereen voor elkaars kinderen zorgt. Dan maakt het niet zoveel uit of je een grootmoeder hebt.”

Dit is waarschijnlijk wél het soort samenleving waarin wij evolueerden, wat de grootmoederhypothese onwaarschijnlijk maakt.

Moederhypothese

En dan is er nog de moederhypothese. “Die draait om de overlevingskansen van de eigen kinderen”, legt Van Bodegom uit. “Mensenkinderen blijven extreem lang afhankelijk van hun ouders. Als je na je veertigste zwanger van je zevende kind komt te overlijden, dan zet je het leven van je eerdere kinderen op het spel.”

Zullen vrouwen in de toekomst langer vruchtbaar blijven? “We verouderen tegenwoordig minder snel door betere leefomstandigheden. Allerlei organen blijven langer fit en dat zou best ook kunnen gelden voor ons voortplantingssysteem.” De verouderingswetenschapper verwacht echter meer effect van het feit dat vrouwen steeds vaker pas laat moeder proberen te worden. “Dat lukt niet bij iedereen, zelfs niet met ivf. Daardoor zullen vrouwen die relatief lang vruchtbaar blijven, zich vaker voortplanten. Na een aantal generaties kan dan de leeftijdgrens voor vruchtbaarheid stijgen.”

Deze vraag kon je vinden in KIJK 7/2018.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Laat hem via onderstaand formulier achter.

[contact-form-7 id=”141402″ title=”Vraag antwoord formulier”]

Tekst: Diana de Veld

Beeld: FIRST RESPONSE CAMPAIGN UK

Nu in de winkel: KIJK Hoogvliegers! Een special boordevol spannende verhalen uit de luchtvaart. Bestel hem hier voor maar €6,99.