Object Ryugu is donker, vrij jong en opmerkelijk droog. Dit zijn de vroege resultaten van de planetoïdemissie van sonde Hayabusa2.
“De grond trilde. Mijn hart klopte. Er werd afgeteld. 3… 2… 1… Liftoff! Ik heb me nog nooit zo opgewonden en nerveus gevoeld. Dit was niet zomaar een wetenschapsexperiment bovenop een raket. Het was mijn levenswerk en de hoop en dromen van mijn gehele team.” Dit waren de woorden van Seiji Sugita van de Universiteit van Tokio over het Hayabusa2-project.
Woensdag 3 december 2014 werd dit ruimtevaartuig de lucht in geschoten, op weg naar planetoïde Ryugu die het op 27 juni 2018 naderde. Met behulp van camera’s en andere apparatuur verzamelde Hayabusa2 foto’s en data van de planetoïde. Vorige maand landde de sonde zelfs eventjes licht op Ryugu om materiaal – regoliet – te gappen. We moeten tot 2020 wachten totdat dit materiaal de aarde bereikt, maar ondertussen zitten de onderzoekers niet stil. Gisteren hebben ze de “eerste, up-close resultaten” bekendgemaakt.
Lees ook:
Weinig nattigheid
Maar allereerst: waarom is deze planetoïde zo bijzonder? Ryugu is een kleine planetoïde (900 meter) die is afgebroken van een grotere, oudere planetoïde en onderdeel uitmaakt van het C-type. Astronomen nemen aan dat dit C-type veel koolstof bevat, een bouwsteen van het leven. Veel kennis hebben we echter nog niet over deze types en dat maakt de Hayabusa2-missie zo belangrijk.
Een van de hoofdresultaten die de astronomen gisteren naar buiten hebben gebracht over de bijzondere planetoïde: Ryugu bevat bijna geen water. Het is er veel droger dan gedacht. En gezien Ryugu slechts 100 miljoen jaar oud blijkt te zijn, vrij jong voor planetoïde-standaarden, suggereert dit dat een groot gedeelte van zijn ‘moederplanetoïde’ ook niet veel water herbergde. Verder onderzoek moet uitwijzen of de moederplanetoïde altijd al voor een groot gedeelte droog was of dat ze later door invloed van buitenaf is gedehydreerd.
Sterrenkundige Simon Portegies Zwart, niet betrokken bij de studie, legt uit waarom deze informatie zo belangrijk is: “We weten niet waar het water op Aarde vandaan komt. Een mogelijkheid is dat dat afkomstig is van planetoïden.” “Maar,” zo vervolgt Portegies Zwart, “de Aarde is ook niet zo nat als we denken. Hij is eigenlijk droger dan een kurk.” De theorie dat water afkomstig is van planetoïdes wordt door deze studie dus niet onderuitgehaald.
Portegies Zwart geeft aan dat het wel leuk zou zijn geweest als de astronomen het deuteriumgehalte, deuterium is een isotoop van waterstof, hadden gemeten. “Water bestaat uit waterstof en zuurstof. Maar een fractie waterstof is altijd deuterium. Uit de verhouding tussen waterstof en deuterium kun je iets zeggen over of het water lijkt op het water op de aarde of niet.”
Duistere planetoïde
Verder hebben de onderzoekers ontdekt dat Ryugu een lage dichtheid heeft en dus een hoge poreusheid kent. De astronomen gaan er daarom vanuit dat we te maken hebben met een rubble pile: een planetoïde die is samengesteld uit een aantal stenen dat voornamelijk door de zwaartekracht bijeen wordt gehouden.
Niet alleen is gekeken naar de samenstelling van Ryugu, maar ook naar zijn vorm. Het gaat hier om een tolvormig object: nabij de evenaar heeft de planetoïde een uitstulping. Dit is ietwat vreemd, gezien dit vaak voorkomt bij planetoïden die heel snel roteren, wat niet het geval is bij Ryugu. De onderzoekers denken dat de planetoïde ooit twee keer zo snel roteerde en later is afgeremd. Deze vorm in acht genomen, hebben de astronomen een aantal plaatsen aangewezen waar een ruimtevaartuig in de toekomst het beste zou kunnen landen.
En de ontdekkingen houden niet op: de astronomen bestempelen Ryugu als een wel erg donkere planetoïde. Minder dan 2 procent van het licht dat op het object schijnt, wordt gereflecteerd. Waarom Ryugu zo droog is, weet Portegies Zwart niet, maar hij vindt het wel merkwaardig. “Een planetoïde kan donker zijn als er bijvoorbeeld veel koolstof in zit. Het kan ook donker worden doordat het oppervlak door invloed van de zon beschadigd, maar dat valt niet helemaal te rijmen met een leeftijd van slechts 100 miljoen jaar.”
“Dat het ding donker en gortdroog is buitengewoon boeiend”, vindt Portegies Zwart. “Ik denk dat we uit het laboratoriumwerk nog heel veel van het ontstaan en de evolutie van het zonnestelsel gaan leren. Ik kan niet wachten op de resultaten van het laboratoriumonderzoek.”
Bronnen: Science (1), Science (2), Science (3), EurekAlert!
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!