Toen hij voor de zoveelste keer een glas water bij zijn espresso kreeg, besloot Ronald Veldhuizen eens uit te zoeken of je van koffiedrinken nou echt uitdroogt.

Zonder water kun je geen koffie zetten. Maar tegenwoordig krijg je in hippe koffiebarretjes vaak extra water, in een glaasje erbij. Dat schijnt een Italiaans idee te zijn: met het water spoelen ze daar de tong schoon na een bittere espresso. Een andere, wat technische reden die ik vaak hoor, is deze: van koffie droog je uit. Dus bij elke koffie zou je water moeten bijtanken. Dat zei onlangs ook een barista tegen me toen hij me zo’n glaasje water voorschotelde bij mijn espresso. Koffie zou “vochtafdrijvend” zijn, dat is “wetenschappelijk onderzocht”. Ik fronste zo vriendelijk als ik kon. Want hier speelt een misverstand. Wat wel klopt, is dat wetenschappers het idee van koffie als uitdroger enige tijd serieus genoeg hebben genomen om het te onderzoeken.

Kapotgeroosterd stukje plant

Logisch ook: om afvalstoffen uit eten en drinken af te voeren, hebben je nieren water nodig. En koffie, immers het extract van een kapotgeroosterd stukje plant, bevat heel wat rare moleculen die in theorie de nieren aan het werk kunnen zetten, waaronder uiteraard ook de oppepper cafeïne.

Maar ja. Na een eeuw experimenteren blijkt het effect weinig voor te stellen. Mensen die dagelijks behoorlijke hoeveelheden slobber drinken, drie tot vijf bakkies per dag, drogen daar eenvoudigweg niet van uit, schrijft onderzoeker Lawrence Armstrong bijvoorbeeld in een mooie overzichtsstudie uit 2002. Anders gezegd: de koffiedrinker piest namelijk evenveel vocht als wanneer hij enkel water had gedronken. Even goed voor de vochtbalans als water zelf dus.

Bitter

Dat menig koffieleut tóch het gevoel heeft uit te drogen, valt overigens prima te verklaren: de bittere smaak van koffie roept dorstgevoelens op en er zijn aanwijzingen dat cafeïne de urineblaas op de zenuwen werkt, wat toiletbezoek aanmoedigt.

Koffiedrinkers plassen daardoor hooguit vaker, maar zeker niet meer. En vooruit: in extreem hoge doses kán koffie lichtjes vochtafdrijvend werken. Bij onervaren drinkers gebeurt dat al na een paar koppen op een dag, bij veteranen pas na zes gewone koppen of acht espresso’s. Maar dan nog is dat effect te mild om er speciaal een glas water voor te hoeven wegklokken. Dus: slobberen maar.

Deze column verscheen eerder in KIJK 3/2019.

Heb jij de KIJK 50 jaar-special al met daarin de spannendste, opmerkelijkste en grappigste verhalen uit de lange geschiedenis van het blad? Zo niet, dan kun je hem nu in onze webshop bestellen!