Een 99 miljoen jaar oude miljoenpoot blijkt zó anders dan zijn tijdgenoten, dat het een nieuwe tak in de evolutionaire stamboom verdient, menen wetenschappers.
Geen mug vol dinosaurusbloed, maar overblijfselen van een piepkleine miljoenpoot, hebben onderzoekers in een stukje barnsteen uit Myanmar gevonden. Hoewel er daarmee (natuurlijk) geen Jurassic Park in zit, is de vondst toch een bijzonder mooie. De 99 miljoen jaar oude kruiper blijkt namelijk niet alleen het oudste lid van zijn biologische orde, ook is het opvallend kleine beestje zo anders dan zijn verwante tijdgenoten dat het een heel eigen, nieuwe groep in de evolutionaire stamboom verdient.
Lees ook:
Kleine kruiper
Het was tijdens het Krijt, de periode tussen 66 tot 145 miljoen jaar geleden – terwijl dinosauriërs als de Tyrannosaurus, de Triceratops en de Ankylosaurus over het aardoppervlak dwaalden – toen een piepkleine miljoenpoot vast kwam te zitten in een stroperige druppel hars.
Een flinke 99 miljoen jaar later dook dat tot barnsteen uitgeharde blokje mét kleine kruiper op in Myanmar. De miljoenpoot, beschreven in vakblad ZooKeys, is daarmee het oudste lid dat onderzoekers ooit van zijn biologische orde, de Callipodida, vonden.
Dankzij het goudkleurige, barnstenen graf bleef het oeroude beestje al die jaren goed bewaard, aldus de onderzoekers. © Leif Moritz
Onverwacht
Niet alleen de leeftijd maakt het veelpotige beestje bijzonder. Met zijn slechts 8,2 millimeter lange lichaam is het bijvoorbeeld verreweg de kleinste van al zijn toen levende familieleden. Maar ook van andere, jongere Callipodida-leden onderscheidt de oeroude kruiper zich. Zo bestaan zijn ogen bijvoorbeeld uit slechts vijf ommatidia (de losse facetten in hun samengestelde ogen), terwijl dat bij de meeste huidige miljoenpoten minstens dertig is.
Een verrassende ontdekking dus. Dat blijkt ook uit de naam. Het team doopte de miljoenpoot de Burmanopetalum inexpectatum, naar het land (Myranmar oftewel Birma) en het Latijnse ‘inexpectatum’ wat ‘onverwacht’ betekent. Zo anders dan anderen, achtten de onderzoekers de miljoenpoot, dat ze hem een heel nieuwe, eigen tak in de evolutionaire stamboom geven; een eigen sub-order genaamd Burmanopetalidea.
Bekijk hieronder de reconstructie van de Burmanopetalum inexpectatum die de onderzoekers met behulp van 3D-röntgenmicroscopie maakten:
Bronnen: ZooKeys, EurekAlert!, New Atlas
Beeld: Leif Moritz
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!