Het antwoord op deze vraag is bij voorbaat duidelijk: nee. Want dan zouden die spierverslappers natuurlijk nooit worden gebruikt. Maar hoe komt dat dan?
“Er zijn drie verschillende soorten spierweefsel”, vertelt cardioloog en apotheker Ruud van de Wal (Bernhoven-ziekenhuis). “Glad spierweefsel vind je bijvoorbeeld in de darmwand, de wanden van slagaders en in de blaas. Deze spieren kun je niet bewust besturen; ze staan onder controle van het autonome oftewel onwillekeurige zenuwstelsel.”
De tweede soort is het dwarsgestreepte spierweefsel, vervolgt hij. “Dat zijn spieren die je wél zelf kunt besturen, bijvoorbeeld de spieren in je armen en benen. Die staan onder invloed van het somatische oftewel willekeurige zenuwstelsel. En dan is er nog een derde, uniek type: hartspierweefsel. Veel hartspiercellen zijn bijvoorbeeld in staat om zelf een elektrisch signaal op te wekken en dit vervolgens te geleiden.” De snelheid en de kracht waarmee de hartspiercellen samentrekken, wordt bepaald door het autonome zenuwstelsel. Hierop heb je zelf dus ook geen invloed.
Buiten schot
Tijdens operaties voorkomen sterke spierverslappers dat een patiënt beweegt. “Dat doen ze door de signaaloverdracht tussen zenuw en spier te beïnvloeden”, aldus Van de Wal. “De verschillende zenuwstelsels werken hiervoor met verschillende soorten neurotransmitters, dus kun je de dwarsgestreepte spieren verslappen, terwijl gladde spieren en de hartspier gewoon hun werk blijven doen.”
Een probleem is de ademhaling, die je wél zelf kunt aansturen en die dus stopt door het gebruik van deze spierverslappers. Gelukkig is dat op te lossen door de patiënt te intuberen en mechanisch te beademen.
En hoe zit het met de spierverslappers die je gebruikt bij verkrampte spieren? “Dan gaat het om benzodiazepines, zoals diazepam”, antwoordt Van de Wal. “Dit zijn veel mildere spierverslappers en ze werken op een andere manier, namelijk via bepaalde receptoren in het centrale zenuwstelsel. Van die medicijnen word je suffer en je spierspanning daalt erdoor. De spierkracht blijft in principe onaangetast, maar de spierspanning in rust neemt wel af.” Ook hier blijft het hart buiten schot, want de hartspier wordt niet door het (centrale) somatische zenuwstelsel bestuurd.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 1/2019.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Laat hem via onderstaand formulier achter.
[contact-form-7 id=”141402″ title=”Vraag antwoord formulier”]
Tekst: Diana de Veld
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!