Onderzoekers willen overtuigende namaakneushoornhoorns maken om hun plek op de markt over te nemen. Niet iedereen is het eens met deze ‘oplossing’.
Het gaat slecht met de neushoorn. Verlies van leefgebied en illegale stroperij hebben ervoor gezorgd dat het aantal gentle giants de afgelopen jaren sterk is afgenomen.
In de hoop stropen terug te dringen, hebben onderzoekers de hand gelegd aan een nieuwe methode om van paardenhaar namaakhoorns te maken. Het idee is dat de nephoorns in de toekomst zo op de echte zullen lijken, dat ze hun plek op de zwarte markt in kunnen nemen, zo schrijven de onderzoekers in vakblad Scientific Reports.
Lees ook:
Geneeskrachtige middeltjes
Met name in Azië zijn de hoorns erg gewild. In China en Vietnam heerst bijvoorbeeld het hardnekkige idee dat (gemalen) neushoornhoorn als potentie- en geneesmiddel kan dienen: van een bloedneus en duizeligheid, tot koorts en zelfs tegen kanker. De medicinale werkzaamheid ervan is echter nooit wetenschappelijk aangetoond.
Het ‘verzamelen’ van neushoornhoorns gaat er hard aan toe. Vaker dan niet worden de dieren gedood – nodeloos, want zonder hoorn zouden ze in theorie prima door kunnen leven. De ernst en absurditeit van de stroperij is onmiskenbaar. In 2017 werden er bijvoorbeeld honderden hoorns geveild door een neushoornfokker zelf. Reden voor deze omstreden veilig was dat de fokker geloofde dat het gecontroleerd afzagen en verkopen van de hoorns de enige manier is om stropers en illegale handel te stoppen.
Paardenhaar
Er zijn verschillende manieren waarop men probeert de vraag naar de hoorns en daarmee de stroperijen terug te dringen. Volgens de onderzoekers is een van die manieren het vinden van overtuigende, goedkope alternatieven (namaakhoorns waaraan geen neushoorn te pas komt) om de markt mee te overspoelen.
Neushoornhoorns zijn anders dan de ‘gewone’ hoorns van bijvoorbeeld koeien. Het zijn bosjes heel dicht opeengepakt haar dat op de neus groeit en bij elkaar gehouden wordt door vocht uit de omliggende talgklieren. Met deze kennis op zak, bundelden de Oxford-onderzoekers staarthaar van paarden – naaste verwanten van de neushoorn – en plakten ze het samen met een op de talg lijkende zijde-filler.
Neushoornhoorns zijn in essentie heel compacte, aan elkaar geplakte bundels haar. Dat is te zien bij close-ups en dwarsdoorsneden van zo’n hoorn (rechts). © Jonathan Kingdon
Namaak
Zo wist het team een stukje ‘hoorn’ te maken dat ‘verwarrend veel op dat van een echte neushoornhoorn lijkt’. Analysen op de namaakhoorn (in spe) toonden grote overeenkomsten aan wat betreft structuur, (chemische) compositie en eigenschappen tussen het fragment en echte hoorns.
‘Uit ons onderzoek blijkt dat het eenvoudig en goedkoop is om hoorn-achtig materiaal te maken dat sterk lijkt op dat van neushoornhoorns’, schrijft coauteur Fritz Vollrath in een persbericht. Het team moedigt andere onderzoekers aan verder aan de methode te sleutelen in de hoop de zwarte markt in de toekomst met de faux-hoorns te overspoelen. Dat moet stropen terugdringen, aldus de onderzoekers.
Twijfels
Sinds de publicatie van het wetenschappelijke artikel blijkt dat niet iedereen overtuigd is van deze ‘oplossing’. Zo waarschuwt Engelse organisatie Born Free dat het overspoelen van de markt met nephoorns meer slecht dan goed doet. Het dringt de vraag naar de waardevolle hoorns niet terug, maar doet het juist toenemen, vertelt Mark Jones van Born Free aan The Independent. ‘We moeten stropen stoppen, niet door de markt (met namaakhoorns) aan te sporen, maar bijvoorbeeld door kopers en handelaars bewust maken van de ernst van de zaak.’
Als reactie op de bedenkingen zegt Vollrath: ‘Onze boodschap is simpel: een neushoornhoorn is slechts een bosje haar. Er is niets magisch aan. Het is makkelijk te maken en spotgoedkoop. Waarom zou iemand er zoveel geld voor betalen?’ Vollrath en zijn team lijken geen kwaad in de zin te hebben, maar het idee paardenhaarhoorns op de zwarte markt in te voeren, lijkt van tafel.
Update: Dit artikel is na publicatie aangevuld met bedenkingen over het gebruik van namaakhoorns.
Bronnen: Scientific Reports, EurekAlert!
Beeld: Jonathan Kingdon
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!