Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Als je de Geminiden hebt gemist, zet dan deze data in je agenda voor de zeven best zichtbare sterrenregens van 2021.
Zondag 13 december de ‘vallende sterren’ van de Geminiden nog gezien? Fat chance dat het je gelukt is, want dikke wolken zaten helaas in de weg. Gelukkig suist de aarde in haar baan om de zon geregeld door grote stofwolken heen, meestal achtergelaten door kometen. Die grote ijsballen smelten als ze in de buurt van de zon komen, waardoor er puin en gruis loskomt, dat in ons zonnestelsel blijft meedraaien.
De aarde komt zo’n wolk op gezette tijden tegen en dat maakt diverse meteorenzwermen goed voorspelbaar. Dus kun je in je agenda zetten wanneer je omhoog moet kijken om een regen van ‘vallende sterren’ te zien. We geven je de planning voor het komende jaar met de zeven meest zichtbare meteorenzwermen.
Lees ook:
1) Boötiden, 3 januari
De Boötiden zijn elk jaar in de nacht van 3 op 4 januari in het noordnoordwesten te zien. Het is de grootste zwerm meteoren aan onze hemel maar hij is na acht uur alweer voorbij. De omstandigheden zijn volgende maand niet zo gunstig, want de Boötiden verschijnen laag boven de horizon en de piek ligt rond 18:45 uur terwijl de maan flink schijnt. Je hebt daardoor kans op slechts 8 tot 14 zwakke blauwachtige lichtsporen per uur, terwijl er in werkelijkheid wel 130 meteoren kunnen ‘vallen’, maar dan buiten ons gezichtsveld.
2) Delta-Leoniden, piek op 23 februari
De Delta-Leoniden ‘vallen’ relatief traag (82.800 kilometer per uur) en dat is een meevaller, want je kunt er waarschijnlijk maar eentje per uur zien. Een ander mazzeltje is, dat deze ‘sterrenregen’ 18 dagen rondom het maximum op 23 februari actief is. Dus je kunt je kansen spreiden door ook voor en na deze datum nog eens je blik omhoog naar het westen te richten.
3) Virginiden, piek op 14 maart
Op 14 maart heb je rond 1 uur ’s nachts de meeste kans om de Virginiden te spotten omdat ze dan op het hoogste punt aan de zuidelijke hemel komen. Deze meteoren zijn in totaal zo’n 32 dagen in de atmosfeer zichtbaar. De Virginiden zijn niet zo snel en tonen soms vuurbollen. Voor en na 14 maart loont het dus ook de moeite om omhoog te kijken.
4) Perseïden, piek 13 augustus
De Perseïden zijn zo’n beetje de publiekslieveling van de meteorenzwermen en dat is niet voor niets. De dichte wolk gruis is afkomstig van de komeet Swift-Tuttle, die onze atmosfeer precies in de zomervakantie passeert. Gemiddeld lichten er wel 85 stukjes ruimtestof per uur op, waarvan wij er zo’n 55 boven de horizon kunnen zien. Ook in de dagen rondom de piek op 13 augustus kun je nog steeds tientallen lichtflitsen per uur scoren. De Perseïden bewegen met hoge snelheid (213.840 kilometer per uur) en hebben heldere oplichtende sporen. Je kunt ze – bij weinig bewolking – dus bijna niet missen. Blijf gewoon deze zomer in je hangmat hangen en geniet van het spektakel.
5) Orioniden, piek 22 oktober
Dit afval van komeet Halley komt uit de richting van het sterrenbeeld Orion. De Orioniden bieden grote kans op vuurwerk, gemiddeld zo’n 23 sporen per uur, omdat het een rijke zwerm is. Helaas is in 2021 de maan vol als de meteoren op 22 oktober 6 uur ’s ochtends hun hoogste punt in de hemel bereiken. Mogelijk zie je daardoor maar twee meteoren per uur. Probeer het dus ook een paar dagen voor en na de 22ste.
6) Leoniden, piek 17 november
De Leoniden hebben in het verleden voor spectaculaire sterrenregens gezorgd. In 1833 was in Noord-Amerika de hemel gevuld met lichtende sporen, tot wel duizend per minuut, waarbij ook vuurbollen te zien waren. Deze gravure is in 1889 gemaakt aan de hand van een ooggetuigenverslag. Ook in de jaren 1866, 1966 en 1999 was de lichtshow indrukwekkend. De Leoniden zijn afkomstig van de komeet Temple-Tuttle, die een baan van 33 jaar om de zon maakt. Elke keer als de komeet dicht langs de zon scheert, kan het zijn dat hij extra gruis kwijtraakt wat veel ‘vallende sterren’ veroorzaakt. De eerstvolgende kans op een sterrenstortbui is in de jaren 2033 – 2035, maar het blijft onvoorspelbaar. In 2021 kun je bij een donkere hemel in het zuidzuidoosten zo’n 5 tot 11 meteoren langs zien komen, maar het maanlicht wordt een flinke stoorzender. De Leoniden, komend uit het sterrenbeeld Leeuw, zijn binnen acht dagen weer voorbij.
7) Geminiden, 14 december
Volgend jaar op 14 december ontmoeten we de Geminiden opnieuw. En dan zijn de omstandigheden op papier gunstig, want rond 2:30 uur is de zwerm op zijn hoogste punt waardoor je wel zo’n honderd meteoren per uur kunt waarnemen. Het is na de Boötiden de rijkste meteorenzwerm, niet afkomstig van een komeet maar van de planetoïde Phaeton. Helaas schijnt de maan ook maar die gaat al om 3:30 onder. Mocht je ze (weer) niet kunnen zien, je kunt ze wel horen. Beluister hier de radiostraling (via Twitter) die de Geminiden eergisteren reflecteerden, opgevangen door de radiotelescoop in Dwingeloo.
Kijk voor een uitgebreid en gedetailleerd overzicht op hemel.waarnemen.com.
Bronnen: hemel.waarnemen.com, ESA