In oorlogssituaties zijn tactische luchtaanvallen vaak beslissend, want één voltreffer met een bom of een raket kan het verschil tussen leven en dood betekenen. Maar hoe maak je als soldaat aan een piloot duidelijk waar de vijand precies zit, en welke wapens hij moet gebruiken? Dat is het werk van JTAC’s, uitvoerig getrainde multitaskers met stalen zenuwen.

De locatie: een vredig straatje in Oost-Brabant, vlak bij Venray. Een peloton infanteristen kamt de wijk uit op zoek naar vijanden. Opeens klinken er schoten. “Machine gun! Zoek cover!” Om me heen zoeken militairen dekking achter muurtjes en geparkeerde auto’s. Zelf hurk ik achter een dun boompje. Kogels slaan in op de straatstenen, de auto’s, de huizen – nauwelijks tien, vijftien meter voor ons. Kruitdamp vult de straat en prikt in mijn neus. Dan klinkt nog zwaarder geschut. Droge, harde klappen. “Een .50!”, roept de commandant. “Luchtsteun, nu!”

Twee militairen kruipen onder dekking naar voren. Met een verrekijker spotten ze de .50: een zware mitrailleur met de impact van een klein kanon. Een van de twee tikt en swipet op een inklapbare tablet. Seconden gaan voorbij – het voelt als een eeuwigheid achter mijn gevaarlijk dunne boompje. Dan een kreet: “Cleared hot!” Vrijwel meteen klinkt vlak boven ons het bloedstollende geluid van inkomende straaljagers. Twee F-16’s – zojuist nog cirkelend op drie kilometer hoogte – vallen uit de hemel als roofvogels op hun prooi en trekken met hun boordkanonnen sporen van vernietiging over het mitrailleursnest. Twee geleide bommen slaan met zware klappen in op de .50. “Beide doelen uitgeschakeld”, zegt de grondcommandant tevreden.

De kogels, de kruitdamp en de bomexplosies zijn fake. Wel echt zijn de laag inkomende F-16’s en het scenario. “Dit was typisch zo’n situatie waarin je als grondtroepen luchtsteun vraagt”, vat marinier Chris deze actie samen. “We stuitten op een tegenstander met zwaardere wapens dan wij. Zonder luchtsteun was het voor ons game over.”

Chris is eerste luitenant bij het 15de Reconnaissance Surveillance and Target Acquisition Squadron van het Korps Mariniers. Vandaag speelt hij grondcommandant bij de internationale luchtsteun-oefening Purple Windmill. Hij heeft een groep JTAC’s onder zijn hoede: Joint Terminal Attack Controllers. Zodra hun eenheid met zware tegenstand te maken krijgt en luchtsteun nodig heeft, zijn zij degenen die deze hulp inroepen en de gevechtsvliegers of helikopterpiloten naar het doelwit leiden. Bombs on time, on target – and safe. Dat is de missie.

Dit is het begin van het artikel ‘Bommen op bestelling’ te vinden in KIJK 2/2021. Deze editie ligt in de winkel vanaf 21 januari tot en met 17 februari.

Meer informatie:

• Defensiekrant: Mijn uitrusting: de JTAC
• Defensiekrant: Bom op bestelling
• KIJK: De BIDKL geeft anonieme oorlogsslachtoffers hun naam terug

Tekst: Leonard van den Berg

Beeld: VTECH. SGT. MICHAEL R. HOLZWORTH/USAF

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!