Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Als je in de war bent en even niet meer weet waar je het zoeken moet, dan zeggen we dat je de kluts kwijt bent. Maar wat is een kluts eigenlijk? Er zijn een paar theorieën.
Een mogelijke verklaring is dat ‘kluts’ de Nederlandse versie is van het Engelse clutch. Dat woord kan niet alleen naar een klein soort tas verwijzen, maar ook naar ‘hendel’. Als je de hendel van een apparaat kwijt bent, dan kun je het niet meer gebruiken. Als je figuurlijk de kluts kwijt bent, moet je als het ware op zoek naar de hendel van je hersenen. Een mooi beeld, maar volgens deskundigen kan het niet kloppen: de betekenis ‘hendel’ ontstond veel later dan het gezegde.
Lees ook:
- Waarom lijkt het Afrikaans zo op het Nederlands?
- Hoe krijg ik mijn zelfbedachte woord in het woordenboek?
Klutsen
Een andere theorie is dat ‘kluts’ teruggaat op het werkwoord ‘klutsen’. In de wereld van de papierproductie staat dat voor het verspreiden van papierpulp over een oppervlak: een klusje dat met een heel regelmatige slag moet worden uitgevoerd. Wie de kluts kwijt is, is eigenlijk het ritme van het klutsen kwijt en krijgt bobbelig papier.
Datzelfde werkwoord ‘klutsen’ gebruiken we ook in de keuken, voor het kloppen van eieren bijvoorbeeld. Ook die klutsvariant levert een ontstaanstheorie op: als je de kluts kwijt bent, ben je de regelmatige beweging van de garde kwijt, met wederom alle ellende van dien. Dit wordt door etymologen als de meest waarschijnlijke oorsprong van het gezegde gezien.
Dus ben je de kluts kwijt? Pak er gewoon een mixer bij.
Deze vraag staat ook in KIJK 5/2020.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl.
Tekst: Sterre Leufkens
Beeld: iStock/Getty Images