Geniet, maar drink met mate. Die slogan had zo uit de hoed kunnen komen van psychiater en psychofarmacoloog David Nutt, die wil dat mensen het giftige goedje alcohol minder achteloos consumeren. Al vindt hij ook dat de drankindustrie met dat soort frasen slinks haar handen in onschuld wast.

Alcohol is een drug, schadelijker dan lsd of cannabis. Met die uitspraak veroorzaakte de Britse hoogleraar psychofarmacologie David Nutt ruim tien jaar geleden ophef in eigen land, met ontslag van zijn functie als overheidsadviseur tot gevolg. Hij pleitte er toen al geruime tijd voor – en nog trouwens – om alcohol op te nemen in het nationale drugsbeleid. Het staat niet in de drugswet, wierpen politici dan tegen. “Maar daar zou het wel in moeten staan. Het ís een drug, een schadelijke”, zegt hij nu, nog steeds strijdbaar. “Als alcohol vandaag werd uitgevonden, zou het in alle landen illegaal zijn. Maar alcohol is geaccepteerd. Het heeft een uitzondering gekregen op drugscontrole vanwege het historische gebruik en omdat we het graag drinken.”

In de ban doen

Nu richt hij zich tot de borrelaars zelf, in een missie om hen ervan te overtuigen niet te lichtvaardig over hun alcoholgebruik te denken. In zijn boek Drankje? De nieuwste inzichten over alcohol en gezondheid, waarvan in december 2020 de Nederlandse vertaling verscheen, beschrijft hij wat alcohol in ons lichaam en brein doet. En dat is weinig goeds. Overmatig drankgebruik kan organen als lever, hart en hersenen beschadigen. Matig drinken verhoogt al het risico op hartritmestoornissen en misschien ook op dementie, schrijft Nutt, al is het wetenschappelijke bewijs over dat tweede nog niet eenduidig.

Zo is er ook een studie waarin matige drinkers (zo’n een tot zeven glazen per week) mínder vaak dementie kregen dan geheelonthouders en zware drinkers. En die verhalen dat eenmaal daags een glas rode wijn juist beschermt tegen hart- en vaatziektes? Daar zijn inderdaad aanwijzingen voor, maar zelfs als dat klopt, weegt het volgens Nutt niet op tegen een ander risico: kanker. Er is inmiddels een flinke lijst kankersoorten gelinkt aan alcoholgebruik en voor sommige daarvan verhoogt volgens studies élk glaasje de kans. En dan hebben we het nog niet eens over zaken als de vele ongelukken en vechtpartijen die ontstaan na een avondje doorzakken, of verslavingsproblemen.

Toch pleit hij er niet voor om alcohol compleet in de ban te doen, integendeel. “Omdat ik van drinken houd, zoals de meeste mensen”, vertelt hij goedgemutst via Skype. Hij dronk de avond ervoor nog een wijntje en investeerde zelfs in de wijnbar van zijn dochter. Maar hij wil wel dat mensen zich bewust zijn van de gevaren, hun drinkgedrag onder de loep nemen en zichzelf de vraag stellen: wat is voor mij als individu een acceptabel gezondheidsrisico? En betekent dat misschien dat ik moet minderen?

Dit is het begin van het interview met David Nutt te vinden in het zomernummer van KIJK. Deze extra dikke editie ligt vanaf 27 mei in de winkels.

Meer informatie:

• KIJK: Zuipen zonder zorgen, kan dat?
• The Guardian: The Psychedelic Drug Trial review – a mind-bending magic mushroom mission
• de Volkskrant: Gedetailleerd beschrijft David Nutt hoe alcohol zijn sloopwerk uitvoert
• AD: Dit zijn de lange- en korte termijn effecten van stoppen met alcohol

Tekst: Anouk Broersma

Beeld: Equinox Features/Shutterstock

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!