Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Een enkele bacteriecel meet maar liefst 2 centimeter. Daarmee verslaat het micro-organisme de recordhouder Thiomargarita namibiensis.
Bacteriën zijn micro-organismen: ze zijn zo klein dat we ze alleen met een microscoop kunnen zien. Maar zoals altijd zijn er uitzonderingen op de regel en Thiomargarita namibiensis is zo’n exceptie. Een cel van deze bacteriesoort kan 0,75 millimeter lang worden en is daarmee met het blote oog zichtbaar (goed, misschien niet voor leesbrildragers).
Daar doet een pas beschreven bacteriesoort die in de Caribische mangroves leeft nog een schepje bovenop: zijn cellen kunnen maar liefst 2 centimeter lang worden – ook voor verziende mensen niet te missen. Wetenschappers opperen de naam Thiomargarita magnifica, omdat de bacterie erg lijkt op de vorige recordhouder, maar nog groter is.
Lees ook:
Gekke prokaryoot
We onderscheiden drie domeinen van het leven: archaea en bacteria (die samen prokaryoten vormen) en eukaryoten (waartoe wij mensen behoren). Het grootste verschil is dat iedere cel in een eukaryoot een celkern bevat waarin het DNA veilig ligt opgeslagen. In prokaryoten ontbreekt die, evenals andere celorgaantjes (zogeheten organellen).
Maar Thiomargarita magnifica lijkt die grens tussen prokaryoten en eukaryoten te vervagen. Zijn complete verzameling genen – het genoom – zweeft niet vrij in de cel, zoals bij andere bacteriën, maar is ingekapseld in een membraan. Iets wat kenmerkend is voor veel complexere cellen, zoals die in het menselijk lichaam.
Zak met water
Dat is niet het enige opmerkelijke aan de bacterie. Lange tijd werd aangenomen dat de grootte van bacteriën werd bepaald door de afstand die de moleculen, die ze uitwisselen met hun omgeving, kunnen afleggen. Als voedingsstoffen de reis van hun membraan naar hun binnenste niet kunnen maken, en als gifstoffen de weg naar ‘buiten’ niet kunnen halen, is het micro-organisme niet levensvatbaar.
Dus hoe doet de 2 centimeter lange mangrovebacterie dit dan? Hij bevat een met water gevulde zak die 73 procent van zijn volume uitmaakt en die zijn celinhoud tegen het buitenmembraan drukt. Hierdoor reizen belangrijke moleculen snel in en uit de bacterie.
De bacterie Thiomargarita namibiensis heeft ook zo’n met water gevulde zak. Op basis van deze gelijkenis, en een genetische analyse, concluderen de onderzoekers dat de pas ontdekte bacterie tot hetzelfde geslacht zou kunnen behoren.
Thiomargarita magnifica is zo’n tien jaar geleden al ontdekt op rottende mangrovebladeren in een Caribisch moeras. Maar de ontdekker, marien bioloog Olivier Gros, realiseerde zich toen nog niet dat het om bacteriën ging, laat staan om afzonderlijke cellen. Die identificatie kwam pas recent toen wetenschappers gedetailleerdere analyses konden uitvoeren.
Bronnen: bioRxiv, Science, New Atlas, LiveScience
Beeld: Deze foto is niet van Thiomargarita magnifica, maar heeft wel een zelfde soort vorm. © Steve Gschmeissner/Getty Images