Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Testosteron zou oorlogszucht en beleggingsgedrag van mannen bepalen, denken economen. Maar ze hebben het mis, weet mythbuster Ronald Veldhuizen.
Wat maakt een man een man? Zijn ballen natuurlijk. Of eigenlijk, zoals het verhaal gaat: het testosteron in die ballen. Zonder testosteron mist een man zijn ruige kaaklijn, weet hij zich geen raad met zijn piemel en slaagt hij er bij een confrontatie niet in zijn mannetje te staan. Logisch dus dat testosteronsupplementen massaal te koop zijn om de ietwat onzekere exemplaren onder de heren een dosis manvertrouwen te geven. Testosteron zou zelfs oorlogszucht en beleggingsgedrag van mannen bepalen, denken economen.
Lees ook van Ronald Veldhuizen:
Geen testosteron-link
Nou, dat mannen soms machtsbeluste lullo’s kunnen zijn, behoeft geen toelichting. Maar met testosteron heeft dat, eerlijk gezegd, geen zak te maken. Het hele idee dat testosteron bij mannen agressie, roekeloosheid en een libido van hier tot Tokio opwekt, berust op een hype die de wetenschap zelf jarenlang heeft aangejaagd.
Het idee was altijd: spuit wat testosteron bij een man in en voilà, daar heb je Homo masculiens. Maar na precies dat te doen bij vrijwilligers in honderden experimenten zien wetenschappers bar weinig verschil. Het testosteroneffect bij spellen rond geld en andere machtsuitdagingen is “zwak” en het bewijs dat het hormoon direct agressiever maakt “overtuigt weinig”, concludeert de Canadese onderzoeker Shawn Geniole in een recente overzichtsstudie.
“De balzak regeert níét”
Om een idee te geven van hoe onbenullig het effect is: slechts 3 procent van het agressieve gedrag in zulke experimenten hangt samen met de testosteronspiegel. En zo is het ook met risicogedrag en sekslust: de link met testosteron is er lang niet altijd. Dat valt zelfs mij tegen. Ook ik had testosteron ‘krachtiger’ ingeschat.
Testosterone Rex
Een begrijpelijk misverstand, legt wetenschapshistoricus Cordelia Fine uit in haar boek Testosterone Rex. Want eerlijk is eerlijk: in de jongenspuberteit speelt testosteron wél een hoofdrol, ontdekten de onderzoekers die het hormoon tussen de negentiende en twintigste eeuw ontrafelden. En sommige effecten zijn groot: castreer een stier en de sekslust ervan keldert. Geef mannetjesratten wat testosteron erbij en zie ze agressief worden. Jarenlang durfden daarom veel onderzoekers te zeggen: het hormoon regelt ook bij mannen steevast sekslust en agressie.
Nee dus. Onderzoekers vermoeden tegenwoordig dat testosteron bij mensen én dieren subtieler werkt en vooral onze behoefte aan status regelt. Ook bij vrouwen. Je status verhogen kan op allerlei manieren, zonder er een pissing contest van te hoeven maken. Hoe dan ook een hele opluchting eigenlijk: de balzak regeert níét.
Deze column staat ook in KIJK 3/2022.