Hoe we gedurende ons leven leren, valt te vergelijken met de bouw van een huis, zegt hoogleraar biopsychologie van leren Renate de Groot. Het begint met een goede fundering en een sterk aannemersteam. En als het huis eenmaal stevig staat, moet je het onderhouden.

Laat je door niemand wijsmaken dat nieuwe dingen leren met de jaren geen zin meer heeft. Het menselijk brein is verrassend flexibel en veranderbaar – ‘plastisch’, zoals wetenschappers het noemen. “Tot op heel hoge leeftijd”, zegt hoogleraar biopsychologie van leren Renate de Groot. Toegegeven, het gaat op oudere leeftijd allemaal wat langzamer en minder efficiënt dan als kind. “Maar als jij dat brein voldoende blijft uitdagen en voldoende flexibel houdt, kun je nog steeds leren.” Leer een nieuwe taal, ga een instrument bespelen of voer simpelweg veel geanimeerde gesprekken met mensen om je heen: wát je doet om de radartjes in de bovenkamer goed gesmeerd te houden, maakt niet eens zoveel uit, zolang je hersenen maar actief blijven.

Levenslang bouwen

De Groot houdt zich aan de Open Universiteit bezig met ‘een leven lang leren’; ze wil weten onder welke omstandigheden mensen in verschillende levensfases optimaal leren. Dat is een complex vraagstuk. “Er is geen pasklare oplossing. Er zijn zoveel individuele verschillen en factoren die een rol kunnen spelen.” Je DNA, een sterke of zwakke persoonlijke drive, inspirerende docenten, gezonde voeding en voldoende nachtrust: het zijn een aantal van de vele onderdelen van het leerproces.

Bovendien hebben we het over een project dat in principe geen einde hoeft te hebben. “Leren is levenslang bouwen”, zegt De Groot. “Je genetica is je bouwplan dat je bij je geboorte meekrijgt. Je kunt geboren worden met het bouwplan voor een hutje op de hei, maar met een goed team aannemers om je heen kan dat worden verbouwd tot een schitterend landhuis.” Die aannemers kunnen bijvoorbeeld je ouders zijn, een motiverende docent of vrienden. “Je kunt ook worden geboren met de blauwdruk voor een paleis, maar als de omgevingsfactoren niet gunstig zijn, kan dat vervallen tot een ruïne.” Staat dat huis er eenmaal – met andere woorden: ben je volwassen – dan is het zaak de boel goed te onderhouden.

Dit is het begin van het interview met Renate de Groot te vinden in KIJK 5/2022. Deze editie ligt in de winkel vanaf 14 april.

Meer informatie:

• Open Universiteit: Podcast: Leer je brein leren
• Open Universiteit: Leren, een levenslang bouwproces (pdf)
• Open Universiteit: Beter presteren op school met extra omega-3?
• Open Universiteit: Kinderen en jongeren die voldoende vis eten leren beter
• KIJK: Waarom gaat het ‘korte’ geheugen bij ouderen het eerst achteruit?
• KIJK: Hebben olifanten echt een olifantengeheugen?

Tekst: Anouk Broersma

Beeld: Allard Faas

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!