Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Eerder dit jaar vond in de Stille Oceaan een grote vulkaanuitbarsting plaats. Geologen weten nu de sterkte van de explosie op aarde.
Op 15 januari gebeurde het: op Tonga vond een gewelddadige uitbarsting van de onderzeese vulkaan Hunga Tonga-Hunga Ha’apai plaats. De aswolk die erop volgde bereikte de uitzonderlijke hoogte van 55 kilometer, waardoor hij vanuit de ruimte te zien was (zie onderstaande afbeelding). Het natuurgeweld zorgde eveneens voor enorme vloedgolven. De Tonga-uitbarsting was dan ook een zeer heftige. Toch was het moeilijk te zeggen hoe groot de eruptie precies was. Geologen van de Université Grenoble-Alpes in Frankrijk zochten het uit.
Lees ook:
Algoritme
De onderzoekers achterhaalden de vulkanische explosiviteitsindex, een maatstaf voor hoeveel lava en as er vrijkomt, van de uitbarsting. Dit kon dankzij een nieuw algoritme. Het programma meet trillingen in de aarde als gevolg van de uitbarsting, en vergelijkt die met wat we weten van eerdere erupties. Op basis daarvan rekent het uit hoeveel druk er achter de uitbarsting zat en hoelang die duurde. Vervolgens gebruikt het een model dat, gebaseerd op observaties van andere vulkanen, kan voorspellen hoeveel materiaal de vulkaan op het moment uitspuwde voor een gegeven druk en duur.
Op de dag van de Tonga-uitbarsting zette het team het algoritme in om de omvang van de natuurramp in kaart te brengen. Zo kwam het tot de conclusie dat er bij de eruptie ongeveer 10 kubieke kilometer (10.000.000.000.000 liter) aan materiaal de lucht in werd geslingerd. Hiermee is de vulkaanuitbarsting de grootste van de 21ste eeuw, en de grootste die is gemeten sinds de uitbarsting van Mount Pinatubo in de Filipijnen in 1991.
Reddingswerkers
Ondanks de technologische vooruitgang van de laatste jaren, blijft het moeilijk om vulkaanuitbarstingen te bestuderen. Veel erupties komen op afgelegen plaatsen voor, waar vaak geen meetapparatuur staat om de vulkaan direct te observeren. En dus moeten geologen genoegen nemen met satellietfoto’s.
Het nieuwe algoritme kan hier verandering in brengen. Voor de berekeningen hoeven experts namelijk niet direct naar de eruptie te kijken. In plaats daarvan meten ze alleen maar trillingen van de aarde met apparaten die normaal gesproken voor aardbevingen gebruikt worden. Dit is relatief makkelijk te doen, omdat er op veel plekken op aarde dit soort meetinstrumenten staan en ze ook over lange afstanden werken.
Daar komt nog bij dat het computerprogramma snel werkt. Met genoeg gegevens weten geologen dankzij het programma al na een uur hoe groot de uitbarsting is. Dit is niet alleen voordelig voor onderzoek, maar het kan ook reddingswerkers helpen.
Bronnen: Geophysical Research Letters, ScienceAlert
Beeld: NOAA