De vale vleermuis doet het zoemende geluid van stekende insecten na en zorgt er op die manier voor dat hij niet op het menu van de uil komt te staan.

Veel dieren imiteren gevaarlijke dieren om te voorkomen dat ze worden opgegeten, een list die ook wel mimicry van Bates wordt genoemd. Zo doen sommige vlinders, waaronder die van de soort Limenitis archippus, aan Batesiaanse mimicry; die zijn gekleurd als de giftige monarchvlinders. Een nieuw lid van deze groep is de vale vleermuis. Die bootst het zoemende geluid van een stekend insect na om roofzuchtige uilen op afstand te houden. Het gaat hierbij om het eerste geval van akoestische Batesiaanse mimicry in zoogdieren, schrijven wetenschappers in Current Biology.

Lees ook:

• Reuzenpad doet zich voor als dodelijke adder
• ‘Honingbeer imiteert gezichtsuitdrukking soortgenoten’

Mimicry

Onderzoeker Danilo Russo van de Italiaanse Università degli Studi di Napoli Federico II was bezig met veldwerk toen hij een vleermuis, gevangen in een mistnet, een gek geluid hoorde maken. Het dier leek te zoemen, “zoals wespen dat doen”. Zou het om een soort waarschuwingssignaal gaan? Of maakte het vliegende zoogdier dit geluid om roofdieren af te schrikken?

Het duurde nog jaren voordat het team dit uitzocht. Om de ‘afschriktheorie’ te toetsen, keken de onderzoekers eerst naar de akoestische overeenkomst tussen zoemgeluiden van de vleermuizen en stekende insecten als horzels. De gelijkenis bleek groot, en de zoemgeluiden leken nog meer op elkaar als ze werden afgespeeld op de manier waarop uilen ze horen – dus door bepaalde tonen weg te laten.

Vervolgens lieten ze via een speaker die geluiden horen aan acht kerkuilen (waarvan vier in gevangenschap opgegroeid en vier in het wild) en acht bosuilen (idem dito) om te zien hoe ze zouden reageren. Alle uilen gingen in op het gezoem van insecten en van vale vleermuizen door weg te vliegen van de speaker. Lieten de onderzoekers een ander (niet-zoemend) geluid van de vleermuizen horen, dan kwamen de uilen juist dichterbij.

Ontwijkingsgedrag

“Dit is het eerste gedocumenteerde voorbeeld van mimicry tussen zoogdieren en insecten en is een van de weinige voorbeelden van akoestische mimicry die tot op heden bekend zijn”, schrijven de onderzoekers in hun paper in Current Biology. Waar het team nog geen antwoord op kan geven, is of uilen zoemende vleermuizen mijden omdat ze al eens gestoken zijn. Daar is namelijk nog geen bewijs voor. Wel is bekend dat horzels nestkasten of boomholtes binnendringen, waardoor vogels deze plekken over het algemeen ontwijken.

Bronnen: Current Biology, Cell Press via EurekAlert!

Beeld: Marco Scalisi

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!