Door het maken van een typisch geluid trekken chimpansees meer groepsleden aan tijdens de jacht. Dat maakt het vangen van een prooi succesvoller.

Hoewel je in natuurdocumentaires meestal chimpansees op een tak of een vrucht ziet kauwen, zijn de primaten ook niet vies van een stukje eiwitrijk vlees. Daarom gaan ze van tijd tot tijd op jacht – en dat is geen sinecure in de hoge bomen. De chimpansees schakelen dan ook geregeld de hulp in van groepsleden. En daarbij maken ze allerlei geluidjes, ontdekten Zwitserse en Amerikaanse wetenschappers.

Lees ook:

• Filmpje: ‘Chimpansee behandelt wond met insecten’
• Waarom worden mensen ouder dan chimpansees?
• Mariska Kret: ‘Ik wil weten wat er in het koppie van een aap gebeurt’

Teamwork makes the dream work

Het team bestudeerde meer dan driehonderd jachtpartijen die de afgelopen 25 jaar zijn geregistreerd in de Kanyawara-chimpanseegemeenschap in Oeganda. Het ontdekte dat de wilde apen door het maken van een soort blaffende geluiden meer groepsleden bereid vonden om te helpen jagen. Dat vergrootte de kans op het vangen van een prooi.

Dat is op zich logisch te verklaren: chimpansees jagen in dicht tropisch regenwoud waar het zicht beperkt is, en dat kan een uitdaging zijn. Vocale communicatie maakt efficiënter groepswerk mogelijk.

“Dit gaat tegen het idee in dat je per se stil moet zijn als je jaagt”

Primatoloog Karline Janmaat

“Chimpansees die jachtgeblaf produceren, geven informatie door aan soortgenoten in de buurt over hun motivatie om te jagen. Deze informatie kan onwillige individuen overhalen om mee te doen, waardoor de algemene kans op succes toeneemt,” legt onderzoeker Joseph Mine, die de studie leidde, uit.

Roep om hulp

“De roep heb ik zelf ook vaak gehoord in de Ivoorkust en heeft mij altijd gefascineerd”, zegt primatoloog Karline Janmaat die gecharmeerd is van de studie. “Het gaat tegen het idee in dat je per se stil moet zijn als je jaagt.”

Volgens de hoogleraar in Leiden (die ook verbonden is aan de Universiteit van Amsterdam) laat het onderzoek zien hoeveel we nog kunnen ontdekken over dieren door alleen naar ze te kijken en hun natuurlijk gedrag te observeren. “Met de nieuwste statistische methode, de groeiende kennis door langetermijnonderzoek, en een mooie samenwerking tussen verschillende generaties van wetenschappers kunnen we steeds meer ontdekken, zonder per se invasieve experimenten te hoeven doen.”

Toch is vervolgonderzoek nog nodig, geven de Amerikaanse en Zwitserse wetenschappers zelf ook toe. Janmaat: “Wat ik me nog afvraag, is of het effect van de roep op het jachtsucces een gevolg is van intentionele communicatie (“kijk een prooi, help mij om deze te pakken”) of een gevolg is van emotie of opgewondenheid. Het kan zijn dat de roep ook emoties en enthousiasme triggert bij de groepsgenoten en dat daarom meer individuen mee gaan jagen en ze zo sneller hun prooi vangen.”

Daar sluit Mariska Kret, cognitief psycholoog aan de Universiteit Leiden, zich bij aan. “Misschien dat er wel een verband zou zijn gevonden als de onderzoekers in meer detail hadden geanalyseerd wie het geluid produceerde en wie er reageerde en hoe er gereageerd werd”, zegt Kret, die zelf onderzoek aan primaten verricht. “Daarnaast ben ik benieuwd of de wetenschappers in volgend onderzoek ook gaan kijken naar de communicatie tijdens de jacht. Zijn ze dan op bepaalde momenten misschien juist stiller om de prooi te kunnen verrassen en gebruiken ze non-verbale communicatie? Heeft dat wel effect?” Genoeg voer voor vervolgonderzoek.

Bronnen: Science Advances, University of Zurich via EurekAlert!

Beeld: Hoog in de bomen jaagt een groep chimpansees op een kleinere primatensoort: een rode franjeaap. © CC BY Kibale Chimpanzee Project

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!