Oekraïne vraagt al maanden om de levering van Leopard 2-tanks, en Duitsland is nu eindelijk akkoord. Maar waarom zijn die tanks eigenlijk zo bijzonder?

De Verenigde Staten hebben de M1 Abrams, Frankrijk heeft de Leclerc en het Verenigd Koninkrijk de Challenger 2. Oekraïne zou dolgraag deze tanks ontvangen, maar het allerliefst wil het land de Duitse Leopard 2-tank. Na enige terughoudendheid is de Duitse regering eindelijk overstag en gaat het er veertien exemplaren van sturen. En andere landen mogen deze in Duitsland geproduceerde tank nu ook aan Oekraïne leveren. Maar wat maakt de Leopard 2 zo gewild?

Lees ook:

• Hoe kan het dat de Russen zoveel tanks verliezen?
• Russische T-14-tank laat zien wat hij in huis heeft
• Amerikanen testen mijnenvegende robottank

Gevoel van onoverwinnelijkheid

“Een tank is het enige wapensysteem op de grond dat de volgende drie kenmerken bezit: snelheid, vuurkracht en bescherming”, vertelt luitenant-kolonel Peter de Bock, die voor de Nederlandse landmacht jarenlang met Leopard 2A6-gevechtstanks heeft gewerkt. “Als Oekraïne stootkracht nodig heeft om door de Russische linies heen te breken, zijn tanks dus essentieel. Daarnaast zijn ze ook heel goed in verdedigend opzicht te gebruiken.”

“De Leopard excelleert op al die drie elementen”, vervolgt de senior beleidsadviseur bij Defensie. “Dankzij zijn sterke dieselmotor van 1500 pk kan hij bijvoorbeeld 70 kilometer per uur rijden, wat voor een tank ontzettend snel is.” Zelfs op hobbelig terrein haalt hij nog 50 kilometer per uur. “Als je met die snelheid op de Veluwe over de heide rijdt, is dat is echt heel hard.”

Het onderstel van de Leopard vangt de hobbels goed op, waardoor het lijkt alsof je zweeft. De Bock: “Dat geeft een gevoel van onoverwinnelijkheid. Als je met zo’n snelheid op de tegenstander af komt stormen, is dat een angstaanjagend gezicht.” Bovendien zorgt de aanwezigheid van tanks voor de eigen infanterie te voet voor een flinke ‘moraalboost’.

Wendbare ‘lichtgewicht’

Met zo’n 64 ton is de Leopard overigens niet de zwaarste tank; de Amerikaanse M1 Abrams weegt bijvoorbeeld meer dan 70 ton. De Leopard is niet alleen snel, maar ook wendbaar. Daarbij heeft hij ook brede rupsbanden, waardoor hij minder het risico loopt om in de modder vast te komen zitten.

Een belangrijk verschil tussen de Leopard en de Amerikaanse tank is dat de Abrams een turbinemotor heeft, vergelijkbaar met die in een vliegtuig. Hij draait dan ook op kerosine in plaats van diesel, en die brandstof is nu schaars in Oekraïne. “Als de Verenigde Staten zouden besluiten de M1 Abrams te leveren, dan moet er dus ook een grote logistieke operatie opgezet worden”, zegt De Bock.

Rijdend raak schieten

Met het tweede kenmerk van tanks, de vuurkracht, zit het bij de Leopard ook wel goed. Net als de andere grote gevechtstanks heeft hij een 120-millimeter-kanon. Dat wil zeggen: een schietbuis met een middellijn van 12 centimeter. Dankzij zijn enorme vuurkracht kan hij doelen op 4 kilometer afstand uitschakelen en hebben zijn granaten een snelheid van 2 kilometer per seconde. “Dat is echt een pluspunt”, vindt De Bock.

Het kanon van de Leopard is gestabiliseerd, wat betekent dat hij ook raak kan schieten terwijl hij rijdt. “Stel, je zit op de fiets en aan de overkant van de straat rijdt een andere fietser. Als jij een sneeuwbal naar hem gooit, moet je er rekening mee houden dat je zelf vooruitgaat en dat de fietser de andere kant op gaat. Je moet die sneeuwbal dus iets voor de fietser mikken, zodat ze op hetzelfde punt bij elkaar komen. De Leopard berekent dat allemaal voor jou. Dat is een groot voordeel, want de meeste Russische tanks kunnen dat niet zo goed als de Leopard, en zeker niet over zo’n grote afstand.”

Een ander belangrijk voordeel van de Leopard 2 zijn de geavanceerde warmtebeelden die hij maakt. “Als de Oekraïners daarmee getraind zijn, kunnen ze zelfs ’s nachts en bij slecht weer met de Leopard 2 opereren.”

Afstootbare munitiebunker

Ook qua bescherming is de Duitse tank goed uitgerust. “De Leopard is ontworpen om zowel verdedigend als aanvallend heel effectief te zijn. Dat zie je al aan zijn vorm”, legt De Bock uit. De draaibare toren loopt spits toe, waardoor de meeste vijandelijke projectielen erop afketsen. De toren bestaat bovendien uit geavanceerde, in lagen aangebrachte pantserpakketten. “Waar die precies uit bestaan is geheim, maar het is niet alleen lomp staal. Er zit bijvoorbeeld ook kevlar in. Als projectielen ondanks de spitse toren de huid van de tank weten te penetreren, is de kans groot dat ze er niet ver in doordringen.”

De granaten van de Leopold zitten in een zogeheten munitiebunker. Als die geraakt wordt, klapt hij van de tank af, waardoor niet het hele voertuig ontploft. “Dat is precies wat we bij de Russische tanks wel zien. In tegenstelling tot de Leopard hebben die geen menselijke lader, maar een automatisch laadsysteem. Daarvoor moeten alle granaten in de toren van de tank liggen. Als je daar dan een treffer hebt, ontploffen die en knalt de koepel eraf”, zegt De Bock.

Nieuw versus oud

“De Leopard is niet alleen een goede tank. Hij is in Europa ook in grote aantallen beschikbaar en kan daardoor relatief snel aan Oekraïne geleverd worden”, vertelt De Bock. Daarnaast zijn er veel reserveonderdelen in omloop. Dat is handig, want tanks vereisen een hoop onderhoud.

Rusland heeft ondertussen in Oekraïne al veel tanks verloren, en uit de depots komen vooral steeds oudere tanks tevoorschijn. Er worden nu weliswaar exemplaren van de nieuwe T-14 Armata uit de opslag gehaald, maar die zouden onder andere problemen hebben met de motor. Dat de Oekraïners nu dus op het punt staan om moderne westerse tanks te krijgen, geeft ze een flink voordeel. Maar het is nog afwachten of het ook echt de driehonderd tanks worden waar ze om vragen.

Het Nederlandse leger heeft sinds 2011 geen eigen Leopard-tanks meer, maar leaset er op dit moment achttien van Duitsland. Of we die kunnen en mogen sturen, is nog onduidelijk. Wel heeft Nederland samen met de Verenigde Staten 90 miljoen euro beschikbaar gesteld, zodat Tsjechië negentig T-72’s (tanks uit de tijd van de Sovjet-Unie) gevechtsklaar kan maken om aan Oekraïne te leveren.

Nog meer info over de Leopard 2A6 hoor en zie je in onderstaande video van Werken bij Defensie.

Bronnen: Voor dit artikel sprak Tim met luitenant-kolonel Peter de Bock, Defensie, The Guardian

Openingsbeeld: Ministerie van Defensie