Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Deze week meldde het Pentagon dat er een Chinese spionageballon boven de VS vloog. Waarom gebruikt China geen drone of satelliet?
Een Chinese spionageballon is via Canada de Amerikaanse staat Montana binnengevlogen. Het ministerie van Defensie houdt hem al een paar dagen nauwlettend in de gaten en heeft besloten de ballon voorlopig nog niet uit de lucht te knallen. Neerstortende brokstukken zouden namelijk schade op de grond kunnen aanrichten. Maar China beschikt over veel modernere spionagemiddelen, zoals satellieten en drones, dus waarom gebruikt het land nog zo’n ouderwetse techniek?
Lees ook:
Eerste Wereldoorlog
Ouderwets is het zeker; landen gebruikten ballonnen namelijk al in de negentiende eeuw – toen nog bemand. Ze werden ingezet om informatie te verzamelen en arterie te spotten, bijvoorbeeld tijdens de Franse Coalitieoorlogen (1792-1815) en de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865). Maar het gebruik bereikte zijn piek tijdens de Eerste Wereldoorlog. Artillerie kreeg namelijk een steeds beter bereik en vanuit een ballon konden soldaten doelwitten op afstand in het vizier krijgen, waardoor het grotere bereik ook daadwerkelijk benut kon worden.
Tegenwoordig zijn de ballonnen uitgerust met camera’s en radarsystemen, waardoor ze niet meer bemand hoeven te zijn. Maar er bestaan nu ook drones en satellieten waarmee nog veel beter te bespieden valt. Waarom gebruikt China dan nog een ballon?
Hoe werkt zo’n spionageballon?
De eerste ballonnen waren vaak gevuld met waterstofgas, dat is lichter dan lucht en stijgt dus op. Maar het is ook erg explosief, daarom werd het al snel vervangen door het bijna onbrandbare heliumgas. De apparaten verplaatsen zich dankzij de wind. Verschillende luchtlagen hebben allemaal een eigen windrichting, door te wisselen van laag kan een moderne ballon dus ‘sturen’.
Vroeger moest informatie via vlagsignalen doorgeseind worden naar mensen op de grond, tegenwoordig gaat die informatie gelijk richting satellieten. Ze kunnen hiervoor gebruikmaken van de modernste technieken die ook op drones zitten. Naast het verzamelen van geheime informatie, kunnen ze ook bommen meedragen. De Chinese ballon heeft volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie geen wapens aan boord.
Niet uit op informatie
Spionageballonnen hebben een paar voordelen. Ze zijn bijvoorbeeld simpelweg een stuk goedkoper dan drones en satellieten. Verder bewegen ze trager waardoor ze langer opnames kunnen maken van een gebied. En in tegenstelling tot satellieten zitten ze niet vast aan een orbitale baan. Alhoewel drones dat natuurlijk ook niet zitten, hebben die wel een ander nadeel: een beperkte accuduur.
“Het is volgens Amerikaanse bronnen niet de eerste keer dat China gebruikmaakt van dit soort spionageballonnen boven de Verenigde Staten, maar deze keer hangt die er langer dan gebruikelijk”, vertelt Bas Rietjens, bijzonder hoogleraar Intelligence in War and Conflict aan de Universiteit Leiden. Op de vraag waarom China niet gewoon satellieten gebruikt, antwoordt hij: “Waarschijnlijk maken camera’s in deze ballon foto’s met een hogere resolutie dan satellietbeelden. Maar wellicht waarschijnlijker gaat het om het afgeven van een signaal, net voor het bezoek van minister Blinken (de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, red.) aan China; ondanks toenaderingspogingen zijn de Chinezen klaar voor de confrontatie.”
Waarschijnlijk wilde China met deze actie dus aan de Verenigde Staten laten zien dat het hun luchtruim kon binnendringen, meldt de Britse krant The Guardian. De Chinezen kijken daarbij gelijk ook hoe de Amerikanen reageren, bijvoorbeeld met sancties of een militaire reactie. Een goedkope ballon is daarvoor dus ideaal. Als ze daarmee ook nog eens informatie verzamelen, is dat mooi meegenomen, maar het was vermoedelijk niet het hoofddoel. Overigens ontkent China dat het de spionageballon naar de Verenigde Staten heeft gestuurd.
Bronnen: The Guardian, BBC News, NOS
Beeld: Chase DOAK / AFP