Planteneters kunnen volgens nieuw onderzoek een grotere invloed op de dikte van jaarringen hebben dan het klimaat.
Negen jaar waren Noorse en Schotse onderzoekers ermee bezig: elke zomer lieten ze verschillende hoeveelheden schapen grazen op stukjes afgezet berglandschap tussen de steden Oslo en Bergen. Aan het eind van deze periode zaagden ze 206 berken om, zodat hun jaarringen konden worden bekeken. De conclusie, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Functional Ecology: het geknaag van de schapen aan de bomen had meer invloed op de dikte van de jaarringen dan de temperatuur.
Een interessante bevinding, want jaarringen worden vaak gebruikt om schattingen te maken van het vroegere klimaat in een bepaald gebied. Blijkbaar moet daarbij dus in aanmerking worden genomen hoeveel tamme en wilde planteneters er in de betreffende periode tussen de bomen doorliepen. Gelukkig is dat wel te doen volgens James Speed, hoofdauteur van de studie. “Vroegere dichtheden van planteneters kunnen worden bepaald op basis van historische gegevens en fossiele overblijfselen van sporen van schimmels die op mest leven.”
Speed wil overigens niet hebben gezegd dat zijn resultaten betekenen dat schattingen van temperaturen in het verleden op basis van jaarringen ‘dus’ niet kloppen. “Ondanks de grote verschillen in herbivoordichtheden zijn nog steeds de temperatuurvariaties in de boomringen te zien”, mailt hij. “Schattingen van temperaturen op basis van dit soort ringen zijn dus niet per se onbetrouwbaar, maar wel minder accuraat dan ze waren geweest als herbivoordichtheden waren meegenomen.”
Verder zal de ‘knaagfactor’ volgens Speed in lager gelegen gebieden kleiner zijn dan in de bergen. De reden: bomen groeien daar sneller en een bepaald deel van de stam komt dus eerder buiten het bereik van eventuele planteneters te liggen. Een herhaling van het schapenexperiment in het dal staat echter (nog) niet op het programma, zegt Speed. Waarschijnlijk heeft hij andere plannen voor de komende negen zomers…
Bronnen: Functional Ecology, EurekAlert!
Beeld: Atle Mysterud