Veel mensen die weleens een film in 3D hebben gezien, klagen over hoofdpijn en vermoeide ogen na afloop. Wetenschappers namen deze klachten serieus en onderzochten waarom 3D-films zo vermoeiend zijn.

De techniek achter 3D-beeld vindt steeds meer toepassingen. Naast de filmindustrie tonen ook smartphone- en (spel)computerfabrikanten interesse. Toch lijkt de populariteit van 3D-films in bioscopen alweer op zijn retour. Veel mensen klagen na het zien van een film met zo’n brilletje over vermoeide ogen en hoofdpijn.

“De ogen focussen zich op het doek, want dat is waar het licht vandaan komt”, zegt optometrist Martin Banks. “Maar ze moeten zich ook concentreren op het beeld, wat zich door de 3D-projectie ook voor of achter het scherm kan bevinden.” Die combinatie, zo meldden we al in KIJK 9/2010 (‘Koppijn van de derde dimensie’), kan leiden tot allerlei lichamelijke ongemakken.

Banks is nu met zijn team tot een nieuwe ontdekking gekomen. Op kleine schermen waar je dicht op zit, zoals smartphone- en computerschermen, levert 3D-beeld dat zich vóór het scherm bevindt de meeste hoofdpijn op. Maar in de bioscoop blijkt juist beeld dat achter het doek is geplaatst, dus alsof je door een venster kijkt, voor de meeste klachten te zorgen.

Het team onderzoekers van de Californische Berkeley-universiteit kwam tot die conclusies door verschillende experimenten uit te voeren met 24 vrijwilligers. De proefpersonen gaven na het bekijken van driedimensionale beelden aan in welke mate ze last hadden van hoofdpijn en vermoeide ogen. Ze bekeken daarbij beelden op kleine smartphoneschermen en op grote bioscoopdoeken, en vergeleken de kijkervaringen. Stap voor stap werd de oorzaak van het kijkongemak achterhaald.

In 2010 vonden onderzoekers al dat het verschil tussen de afstand tot het scherm en de afstand tot het beeld bepalend is. Hoe groter de afstand tussen het beeld en het doek, hoe ongemakkelijker de kijkervaring bleek te zijn.

De onderzoekers hopen dat ze met hun onderzoek bij kunnen dragen aan de ontwikkeling van 3D-toepassingen. “Dit is een onderzoeksgebied waarbij wetenschap soms achter de feiten aanloopt en we doen ons best om de razendsnelle ontwikkelingen van de techniek bij te houden”, zegt Banks.

Bronnen: Journal of Vision, EurekAlert!