Wat veroorzaakte de ondergang van de Nazca’s? Die vraag behandelt archeoloog David Beresford-Jones in dit boek.
Het standaardbeeld van de Amerikaanse Indianen is dat van de ‘nobele wilden’; ze zouden duurzaam in harmonie met de natuur hebben geleefd, tot de Europeanen kwamen en alles overhoop gooiden. Maar klopt dit beeld wel? In het boek The lost woodlands of ancient Nasca geeft de Britse archeoloog David Beresford-Jones een intrigerend tegenvoorbeeld, waarin het volk dat vóór de beroemde Inca’s in Peru woonde, de Nazca’s, centraal staat.
Wat zorgde ervoor dat deze Nazca’s op een gegeven moment het onderspit moesten delven? Die vraag beantwoordt Beresford-Jones op basis van onder meer geologisch, archeologisch en botanisch onderzoek. De conclusie in het kort: de Nazca’s versnelden hun ondergang door in hun leefgebied de zogenoemde huarango-bomen te kappen. Die voorzagen namelijk niet alleen de omwonenden van voedsel (in de vorm van eiwitrijke bonen), maar speelden ook een cruciale rol in het leefbaar houden van het woestijnlandschap – onder andere door dat beter bestand te maken tegen El Niño-overstromingen.
Bij trouwe KIJK-lezers gaat misschien een lampje branden bij het lezen van de voorgaande alinea. En inderdaad: in KIJK 10/2010 wijdden we al een artikel aan deze kwestie (‘Het einde van de Nazca’s’), waarvoor we Beresford-Jones uitgebreid aan de tand voelden. Nu heeft de archeoloog dus zijn onderzoek omgewerkt tot een compleet boek, waar iedereen bij terecht kan die écht het naadje van de kous wil weten.
Daarbij wel een kleine waarschuwing: The lost woodlands of ancient Nasca zit aan de academische kant van het ‘verloren-beschavingen-boeken-spectrum’. Verwacht dus geen breed, voor het grote publiek geschreven boek à la Jared Diamonds Ondergang, maar een wat droger verhaal met veel literatuurverwijzingen over een duidelijk afgebakend onderwerp. Waarbij het overigens wel heel goed mogelijk is dat toekomstige Ondergang-achtige boeken dankbaar gaan putten uit deze hardcover. Want Beresford-Jones’ verhaal stemt zeker tot nadenken, en smeekt haast om allerlei vergelijkingen met andere culturen, verspreid over de wereld.
hardcover | 266 pagina’s | Oxford University Press | circa € 60 | ISBN 978 01 972 6476 8