Dat er slechts vijf zintuigen bestaan? Allang achterhaald natuurlijk. Biologen ontdekken de laatste jaren ‘verbijsterend veel’ over hoe dieren hun omgeving waarnemen. “Dat dwingt ons om meer empathie voor ze op te brengen”, vindt wetenschapsjournalist Ed Yong in zijn nieuwe boek Een immense wereld.

Een hond ruikt. Een mens kijkt. Noem het een zintuigkloof. Maar die kloof heeft gevolgen, besefte de Britse wetenschapsjournalist Ed Yong voor zijn nieuwe boek Een immense wereld, dat over zintuigen in het dierenrijk gaat. Als mensen iets met hun hond doen, staat zicht meestal centraal, en niet geur. We gooien met een bal waarvan we verwachten dat de hond hem ziet. Buiten wandelen is doorgaans een rondje behoeftedoening, met snuffelen als bijzaak. “Maar eigenlijk moet dat andersom zijn”, zegt Yong per videoverbinding vanuit zijn woonplaats Washington D.C.

Lees ook:

• ‘We hebben veel meer dan vijf zintuigen’
• ‘Honden hebben een prachtige sociale organisatie’
• Nobelprijs geneeskunde voor onderzoek naar zintuigen

Hond anders behandelen

Een van dé hondengeuronderzoekers die hij sprak, Alexandra Horowitz, beschreef de zintuiglijke wereld van honden als een deken die opflakkert van de geuren, ook als die geuren zich achter een deur bevinden, in het donker, of afkomstig zijn van iemand die alweer is vertrokken. Als honden die geurwereld niet actief trainen, kunnen ze ongemotiveerd en gedesinteresseerd in hun omgeving raken, ontdekte Horowitz. Trainde zij twintig honden met een geurspel, dan veranderde dat: na twee weken waren de huisdieren actiever en nieuwsgieriger. “Als ik één ding veel heb gehoord van mensen die mijn boek hebben gelezen, is het dat ze hun hond heel anders zijn gaan behandelen”, zegt Yong.

“Ik begin niet voor niets mijn boek met honden”, vertelt de wetenschapsjournalist. “Veel mensen hebben ervaring met honden en hebben het beste met ze voor, maar ze vergeten al snel hoe deze dieren in een compléét andere zintuiglijke wereld leven dan wij. Als je niet goed oplet, ontneem je ze die beleving, terwijl niemand dat wil.”

Prestigieuze Pulitzerprijs

Toch is de hond maar één voorbeeld waarmee Yong hoopt om zijn lezers te verrassen. Hij gaat in zijn nieuwe boek op reis langs álle denkbare zintuigen: van reuk naar zicht, gehoor, maar ook pijn en elektroreceptie. 

Yong is een van de meest gelezen en bekroonde wetenschapsjournalisten die er zijn. Tijdens de coronapandemie won hij in 2021 de prestigieuze Pulitzerprijs voor beste achtergrondjournalistiek, oftewel ‘Explanatory Reporting’, over de pandemie, die hij in 55 lange artikelen analyseerde. Wat daaraan opvalt: hij beet zich als een van de eerste journalisten ter wereld vast in de biomedische raadsels en verhalen rond mensen die na een coronavirusbesmetting mysterieuze klachten bleven houden. Waar veel experts aanvankelijk de klachten afschreven als ingebeeld, bleef Yong artsen en ongeziene patiënten volgen en de zaak onderzoeken. Nu kennen we de aandoening inmiddels als long covid.

Dit was het begin van het interview met Ed Yong dat te lezen is in ons dubbeldikke zomernummer. Bestel deze editie eenvoudig via de knop hieronder.

Tekst: Ronald Veldhuizen

Beeld: Ed Yong