De NASA heeft fosfor gevonden in de oceaan van Enceladus, een maan van Saturnus. Fosfor is het zeldzaamste element dat nodig is voor leven.
Zes elementen zijn essentieel voor het leven zoals wij dat kennen: koolstof, waterstof, zuurstof, stikstof, fosfor en zwavel. Van deze elementen is fosfor verreweg het moeilijkst te vinden in het heelal. Maar astronomen van de NASA hebben dat nu toch ontdekt in de oceaan van Eceladus, een van de vele manen van Saturnus. Dat schrijven ze in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.
Lees ook:
Lange tijd geen overtuigend bewijs
Enceladus heeft een grote oceaan van vloeibaar water dat verborgen ligt onder een ijzige korst. Regelmatig schieten geisers met grof geweld waterpluimen door de ijskorst heen en die voeden de E-ring van Saturnus met ijzige deeltjes.
NASA’s Cassini-ruimtevaartuig vloog tijdens zijn missie van 2004 tot 2017 meerdere keren door zo’n pluim heen. Wetenschappers konden zo al belangrijke bouwstenen van leven vinden, waaronder koolstof, waterstof, stikstof, zwavel en zuurstof. Maar voor de aanwezigheid van fosfor, onder andere een belangrijk onderdeel van DNA-moleculen en celmembranen, was tot nu toe geen overtuigend bewijs gevonden. Hoewel sommige computermodellen de aanwezigheid ervan wel al voorspelden.
Honderd keer meer dan op aarde
In dit nieuwe onderzoek focusten de astronomen zich op data die Cassini verzamelde in de E-ring van Saturnus. Het Cosmic Dust Analyzer-meetinstrument analyseerde daar namelijk veel meer ijzige deeltjes dan in de pluimen zelf.
Tijdens het doorspitten van die berg gegevens ontdekten ze dat sommige deeltjes hoge concentraties natriumfosfaten bevatten – moleculen van chemisch gebonden natrium, zuurstof, waterstof én fosfor. Aangezien het materiaal in de E-ring afkomstig is uit de oceaan van Enceladus, moet het water op die planeet dus ook fosfor bevatten.
Vervolgens onderzochten de wetenschappers in het lab hoeveel fosfaat er in het oceaanwater moet zitten om vergelijkbare ijsdeeltjes te kunnen vormen. Dat bleek enorm hoog te zijn, minstens honderd keer hoger dan de fosfaatconcentratie in aardse oceanen. Er is dus meer dan genoeg fosfor op Enceladus om leven te kunnen ondersteunen.
Buitenaards leven?
Die hoge concentratie is volgens de wetenschappers het resultaat van chemische interacties tussen carbonaatrijk water en mineralen op de koude oceaanbodem van Enceladus. En dat is interessant, want ook op andere ijsmanen – zoals Jupiters Europa – zijn die condities waarschijnlijk aanwezig. Wellicht is daar dan ook fosfor te vinden.
De wetenschappers benadrukken overigens dat ze geen buitenaards leven hebben gevonden op de ijsmaan. Leven hoeft niet per se te ontstaan als alle zes de essentiële elementen aanwezig zijn. Of er leven is (of is geweest) in de oceaan van Enceladus blijft voor nu dus nog een open vraag.
Bronnen: Nature, JPL, New Atlas
Beeld: NASA/JPL/Space Science Institute