Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Archeologen ontdekten snijsporen in een anderhalf miljoen jaar oud scheenbot van een mensachtige. Dit zou wel eens de oudste aanwijzing voor kannibalisme kunnen zijn.
Op een anderhalf miljoen jaar oud scheenbeen van een mensachtige zitten meerdere kunstmatig ogende krassen. Volgens archeologen van het natuurhistorisch Smithsonian Museum zijn die gemaakt met stenen gereedschap. Vermoedelijk is het vlees er afgesneden om vervolgens op te eten. Dit is misschien wel het oudste bewijs dat oermensen elkaar zonder bezwaar opaten. De onderzoekers beschrijven hun bevindingen in het vakblad Scientific Reports.
Lees ook:
Toeval
In 2017 reisde archeoloog Briana Pobiner naar Kenia om botten van mensachtigen te onderzoeken die in de National Museums of Kenya in Nairobi liggen. Ze was op zoek naar bijtsporen die erop wijzen dat oermensen werden opgegeten door Afrikaanse roofdieren, zoals hyena’s of leeuwen.
Maar tijdens haar zoektocht stuitte ze op een 1,45 miljoen jaar oud scheenbeen waarop langwerpige krassen zaten. Pobiner vermoedde gelijk dat dit geen bijtsporen waren maar dat ze zijn gemaakt met stenen gereedschap. Ze maakte er een afdruk van en stuurde die naar haar collega’s bij de Colorado State University.
Wie at wie?
De collega’s vergeleken de beschadigingen vervolgens met een database van bijna negenhonderd bijt- en slachtsporen die ooit zijn nagemaakt in een lab. Uit hun analyse bleek dat minstens negen van de elf aangetroffen krassen inderdaad overeenkwamen met snijsporen van stenen gereedschap.
Doordat de krassen precies op de plek van een spieraanhechtingspunt zaten, denken de onderzoekers dat iemand doelbewust het vlees wegsneed. Bovendien staan de snijsporen allemaal dezelfde kant op, wat wijst op een herhaalde hakbeweging. Daarom stelt Pobiner dat een mensachtige een soortgenoot of nauwe verwant heeft opgegeten.
Het oudste algemeen erkende bewijs voor kannibalisme is aangetroffen op botten van een Homo antecessor en is minstens 800.000 jaar oud. Het anderhalf miljoen jaar oude scheenbot in deze nieuwe studie is dus een stuk ouder. Toch gaat het niet de literatuur in als oudste bewijs. Het is namelijk niet duidelijk tot welke soorten de eter en de eigenaar van het bot behoorden. Het is mogelijk dat ze verschillende mensachtigen waren en dan heet het officieel geen kannibalisme.
Nog veel vragen
Het is onbekend hoe de eigenaar van het scheenbeen is overleden. Het bot bevat namelijk ook twee bijtsporen die vermoedelijk afkomstig zijn van een leeuw. Maar of die zijn tanden er voor of na het snijwerk in heeft gezet, is niet te achterhalen.
Waarom het slachtoffer werd opgegeten? Het zou kunnen dat de slachting onderdeel was van een soort ritueel. Maar Pobiner denkt dat het de snijder simpelweg om het eten ging. Er zijn volgens haar namelijk weinig aanwijzingen dat Keniaanse oermensen anderhalf miljoen jaar geleden al rituelen uitvoerden.
Pobiner en haar collega’s benadrukken dat deze vondst bewijst dat het zinvol is om museumcollecties met moderne technieken opnieuw te bekijken.
Bronnen: Scientific Reports, Nature, National Geographic, De Volkskrant