Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Na het activeren van een genetische switch is het wetenschappers voor het eerst gelukt om fruitvliegen aseksueel te laten voortplanten.
Bijna alle dieren planten zich voort doormiddel van geslachtelijke voortplanting waarbij het mannetje de eitjes van het vrouwtje moet bevruchten. Maar het kan ook anders. Bij sommige dieren, zoals bladluizen, wespen en mieren, ontwikkelt een eicel zich soms tot een embryo zonder tussenkomst van een man. Dit is een vorm van aseksuele voortplanting en heet parthenogenese. Nu is het onderzoekers aan de Universiteit van Cambridge voor het eerst gelukt om een dier dat in de natuur niet aan parthenogenese doet, zich toch aseksueel te laten voortplanten. Ze schreven erover in het wetenschappelijk tijdschrift Current Biology.
Lees ook:
220.000 fruitvliegen
Voor hun onderzoek bestudeerden de wetenschappers de fruitvlieg Drosophila melanogaster. Deze soort wordt door biologen al meer dan 100 jaar gebruikt als modelorganisme. Het DNA van deze fruitvlieg is daarom goed onderzocht. Bovendien is Drosophila melanogaster niet instaat zich aseksueel voort te planten.
En verwante fruitvliegsoort, Drosophila mercatorum, doet daarentegen wel aan parthenogenese. In het DNA van deze soort zochten de onderzoekers naar de genen die verantwoordelijk zijn voor deze eigenschap. Toen ze die eenmaal geïdentificeerd hadden, zochten ze naar vergelijkbaar genen in het DNA van Drosophila melanogaster.
Dit was geen makkelijke opgave. Het onderzoek koste zes jaar en 220.000 fruitvliegen. Maar uiteindelijk vonden de wetenschappers toch de genen. En door ze vervolgens te activeren, als een soort genetische switch, waren de fruitvliegjes daadwerkelijk in staat zich aseksueel voort te planten.
Voorkeur voor mannetjes
Verrassend genoeg gaven de genetisch aangepaste vrouwtjes niet de voorkeur aan parthenogenese. De vliegen zochten bijna altijd nog een mannetje op om zich mee voort te planten. Alleen wanneer dit geen optie was, en ze op de helft van hun leven nog geen partner hadden gevonden, gaven ze op en gingen ze over op aseksuele voortplanting.
Alle nakomelingen van de vliegen waren vrouwtjes, en hoewel ze sterk op hun moeder leken, waren ze niet compleet identiek. Wel waren alle nakomelingen, net als hun moeder, in staat om zich aseksueel voort te planten – zonder verdere genetische aanpassingen.
Bedreigde soorten
Als het wetenschappers lukt om bij andere diersoorten eenzelfde genetische switch te vinden, kan dat een belangrijke manier zijn om uitstervende soorten te redden. Dit zal wel nog oven op zich laten wachten. Het DNA van andere dieren is namelijk vaak veel minder goed onderzocht dan dat van fruitvliegen. Bovendien is het maar de vraag of die beschikken over zo’n zelfde genetische switch.
Bronnen: Current Biology, Popular Mechanics
Beeld: Erik Karits/Pixabay