Narcisten lijken te overstromen van zelfliefde en geen gebrek aan zelfvertrouwen te hebben. Toch blijken narcisten waarschijnlijk vaak extra onzeker en ontevreden met zichzelf.

IJdelheid, egoïsme, kapsones en een obsessieve belangstelling voor jezelf zijn allemaal kenmerken van een narcist. Dit rijtje zul je op het eerste gezicht niet snel afmaken met onzekerheid. Toch blijkt uit onderzoek van Erin Myers, psycholoog aan de Western Carolina University, dat narcisten vaak juist heel ontevreden zijn met zichzelf. Met narcistisch gedrag verhullen zij dit negatieve gevoel.

Hoewel echt narcisme ongeloofwaardige vormen aanneemt, was het tot nu toe onbekend of de persoon in kwestie zelf echt in zijn superioriteit geloofde. Myers toont met haar onderzoek aan dat dit niet het geval is. Narcisten kiezen er bewust voor zichzelf vele malen beter voor te doen dan hoe ze in werkelijkheid over zichzelf denken.

Myers liet voor haar onderzoek 71 proefpersonen een vragenlijst invullen waaruit bleek in hoeverre ze narcistische trekjes vertoonden. Hierna werd de groep gevraagd mee te werken aan een diepgaand psychologisch onderzoek, waarbij de proefpersonen werden aangesloten op een leugendetector. De ene helft van de personen kreeg te horen dat de leugendetector uit zou staan tijdens het beantwoorden van vragen over hun gevoel van eigenwaarde. Deze mensen gaven antwoorden die overeenkwamen met hun eerder ingevulde vragenlijsten. Mensen die hoog scoorden op narcisme, gaven nu aan uitermate positief over zichzelf te denken.

Tot zover geen verrassingen. Bij de tweede groep verliep het interview anders. Zij geloofden dat zij daadwerkelijk door een leugendetector in de gaten werden gehouden. Narcistische mensen gaven nu eerlijk toe eigenlijk helemaal niet zo positief over zichzelf te denken als dat zij eerder hadden aangegeven.

Narcisten geloven dus niet in het beeld dat zij anderen proberen voor te houden. Integendeel zelfs, gemiddeld dachten zij slecht over zichzelf en gaven toe juist onzeker te zijn. Narcisme is volgens Myers een middel om deze negatieve gevoelens te onderdrukken en/of om invloed uit te oefenen op hoe anderen tegen hen aankijken. En dan kijk je niet op een overdrijving meer of minder.

Bronnen: Journal of Research in Personality, LiveScience

Beeld: stuartpilbrow/CC BY–SA 2.0