Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Net als mensen zouden parkieten een individuele stemafdruk hebben, zo lijkt nieuw onderzoek uit te wijzen.
Ieder mens praat anders. De een heeft een lage stem, de ander wat hoger. Sommigen praten langzaam, anderen weer snel. En ook de klankkleur (of timbre) is uniek voor elk persoon. Tot nu toe werd gedacht dat wij de enigste soort zijn die in het bezit zijn van zo’n individuele ‘stemafdruk’. Maar onderzoek van de Aarhus-Universiteit in Kopenhagen en het Museu de Ciències Naturals de Barcelona suggereert nu dat individuele monniksparkieten ook een geheel uniek stemgeluid hebben. De resultaten verschenen in de Royal Society Open Science.
Lees ook:
- ‘Vogels die rondom Tata Steel leven, zingen heel anders’
- Waar zijn de vogels die een natuurlijke dood stierven?
- ‘Grasparkiet heeft liever slimme partner’
Groot vocaal repertoire
De monniksparkiet is een parkiet uit Argentinië en het zuidelijke deel van Brazilië. Maar doordat de vogel is meegereisd en (per ongeluk of expres) is losgelaten in Europa en Noord-Europa, komt hij ook daar in grote getalen voor. Ze zitten vooral graag in stadparken, zoals in Barcelona, waar de grootste wilde groep van getagde individuen leeft.
De vogels kletsen erop los en leren hun hele leven lang nieuwe geluiden. Daardoor kennen ze een ongekend groot vocaal repertoire. Daarnaast zijn de parkieten ook enorm sociale dieren, ze leven in zwermen die bestaan uit vele honderden leden.
Dat monniksparkieten een individuele contact-roep hebben waaraan ze elkaar herkennen, wisten biologen al. Ook onder meer dolfijnen en vleermuizen doen dit. Maar zitten die unieke individuele signalen ook in de andere roepen? Met andere woorden; bezitten de vogels net als mensen een individuele stemafdruk, die doorklinkt in alles wat ze ‘zeggen’?
Trruup en tja
Onderzoekers, onder leiding van Simeon Smeele, besloten dit te onderzoeken in de genoemde wilde en getagde groep monniksparkieten in de Spaanse hoofdstad. Ze namen met een microfoon de geluiden op van 229 individuen. In totaal ging het om bijna 5600 geluiden.
Die geluiden konden in vijf categorieën worden ingedeeld: de contact-roepen (om sociaal contact te leggen), de trruup-roepen (vaak gebruik bij zwermvorming), de alarm-groepen (bij gevaar), de grom-roepen (bij sociaal contact dichterbij, wanneer de identiteit al is vastgesteld) en de tja-roepen (vaak in combinatie met andere roepen).
Smeele en zijn team gebruikte computermodellen om te detecteren hoe herkenbaar de individuele parkieten waren binnen elk van de vijf categorieën. Oftewel: leken de roepen van hetzelfde individu meer op elkaar dan op dezelfde roep van een ander individu? Voor de contact-roepen, de trruup-roepen en de alarm-roepen bleek het antwoord: ja.
AI-techniek
Nu zou het kunnen dat elke parkiet zijn eigen unieke roep heeft binnen die drie categorieën, maar dat bewijst nog niet dat zijn klankkleur daarbij hetzelfde blijft. Daarvoor was meer onderzoek nodig. En dat deden Smeele en collega’s met een AI-techniek.
Deze AI-techniek wordt ook bij mensen gebruikt in stemherkenning; hierbij wordt naar klankkleur geluisterd. De onderzoekers trainden het algoritme om individuele parkieten te herkennen. Dat deden ze door steeds de roepen van dezelfde vogel te laten horen en in het systeem aan te geven dat het daarbij om één bepaald individu gaat.
Toen volgde de proef op de som. Het AI-model moest nu steeds hetzelfde individu eruit kunnen pikken in sets van andere roepen van veel verschillende individuen. Dit lukte 33 procent beter dan je zou verwachten op basis van pure willekeur. Dit is volgens Smeele en zijn team bewijs dat de monniksparkiet een individuele stemafdruk heeft.
Ook dolfijnen en vleermuizen?
Wel geven de onderzoekers aan dat de resultaten nog bevestigd moeten worden. Bijvoorbeeld door een grotere groep parkieten te nemen en het AI-model daarop te trainen. En ook door observaties in de stadsparken zelf; kunnen de vogels elkaar inderdaad herkennen binnen de verschillende soorten roep-categorieën?
Verder hoopt Smeele dat zijn studie andere onderzoekers aanzet na te gaan of ook andere dieren een stemafdruk bezitten. Denk aan de eerder genoemde dolfijnen of vleermuizen. Ook deze dieren zijn erg sociaal en kunnen dus baat hebben bij een eigen unieke stemgeluid.
“Nog wat mager”
Gedragsbioloog en vogelzang-expert Carel ten Cate van de Universiteit Leiden spreekt van een interessant onderzoek. “Het laat goed zien er variatie binnen roeptypen bestaat”, geeft hij aan. “Dat is iets wat we al zo’n beetje wisten. Maar nieuw is dat het geluid van een individu ongeveer hetzelfde klinkt bij verschillende roepen. Helaas zijn de gevonden effecten wel erg klein; net aan significant. Dus ja, er is een aanwijzing voor een individueel stemgeluid, maar het bewijs is nog wat mager en weinig overtuigend.”
Belangrijk is volgens Ten Cate nu de vraag of de gevonden verschillen biologische betekenis hebben. Met andere woorden; pikken de parkieten zelf de eventuele stemafdrukken op? “Daar zijn afspeelexperimenten voor nodig waarin de parkieten bijvoorbeeld worden getraind om de contactroepen van individu 1 en individu 2 te onderscheiden. En om vervolgens te zien of ze ook andere roeptypen aan het goede individu kunnen koppelen.”
Bronnen: Royal Society Open Science, Max-Plank Gesellschaft via EurekAlert!
Beeld: TexasEagle, CC BY-NC DEED