Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Hommels hebben een opmerkelijk succesvolle methode om de aanvallen van Aziatische hoornaars af te weren. Ze laten zichzelf letterlijk ter aarde storten.
Aziatische hoornaars komen oorspronkelijk uit – verrassing – Azië, maar ze veroveren steeds meer terrein in Europa, waaronder Nederland. Het aantal waarnemingen in het Europese continent bereikte dit jaar zelfs een recordhoogte. Dat baart zorgen, de grote wesp jaagt namelijk vooral op belangrijke bestuivers zoals bijen en hommels – die het al moeilijk hebben. Hoewel bijen een aanval bijna nooit kunnen navertellen, blijken aardhommels verrassend goed in staat om uit de grip van de invasieve exoot te ontsnappen. Dat schrijven biologen van onder andere de University of Exeter (VK) in het wetenschappelijke tijdschrift Communications Biology.
Lees ook:
Onthoofding
“Hoornaars die op honingbijen jagen, gebruiken een strategie die ‘hawking’ wordt genoemd – ze zweven buiten de opening van het nest en vallen terugkerende bijen aan als ze voorbijvliegen”, vertelt Thomas O’Shea-Wheller, een van de biologen in een persbericht. “We bestudeerden in onze studie hoornaars die hetzelfde deden met hommels, maar verrassend genoeg hebben we geen een succesvolle aanval gezien.” Het team bekeek in totaal 120 aanvallen in de buurt van twaalf commerciële hommelkolonies in de Spaanse provincie Pontevedra.
Hoornaars grijpen insecten meestal vanuit de lucht, waarna ze met hun kaken hun prooi onthoofden. Terwijl bijen hieraan vrijwel nooit ontsnappen, lukt dat hommels dus wel. Als ze worden aangevallen, laten ze zich op de grond storten en nemen hun aanvaller mee. Hierdoor verliezen hoornaars vaak hun grip. Gebeurt dat niet, dan steken hommels na de vrije val hun angel op en vechten ze tot de hoornaar opgeeft.
Energieslopend
Terwijl de meeste aanvallen dus mislukken, lijken de Aziatische hoornaars toch een negatief effect te hebben op de hommels. De biologen wogen de kolonies iedere twee dagen om de groei bij te houden. Zo ontdekten ze dat kolonies in gebieden met veel Aziatische hoornaars trager groeiden.
“We kunnen niet met zekerheid zeggen waarom dit zo is”, zegt O’Shea-Wheller. “Het is mogelijk dat een onbekende omgevingsfactor goed is voor Aziatische hoornaars en slecht voor hommels. Maar het is misschien waarschijnlijker dat de aanwezigheid van Aziatische hoornaars het succes van hommelkolonies beperkt. Het kost namelijk veel energie om je tegen dergelijke aanvallen te verdedigen. Bovendien eten hoornaars ook nectar uit bloemen, wat betekent dat ze rechtstreeks met hommels concurreren om voedsel en hen ook lastigvallen in bloemenvelden.”
Toevalstreffer
Waarom Aziatische hoornaars hommels blijven aanvallen terwijl dat bijna nooit lukt? Volgens O’Shea-Wheller zijn de insecten zeer hardnekkige roofdieren en kunnen de aanvallen nog steeds de moeite waard zijn, zolang ze maar af en toe slagen.
De biologen keken in deze studie alleen naar aardhommels (Bombus terrestris), deze soort leefde tot voor kort niet in dezelfde gebieden als Aziatische hoornaars (Vespa velutina). Hun succesvolle verdedigingsstrategie is volgens O’Shea-Wheller daarom waarschijnlijk een “evolutionaire toevalstreffer”.
Bronnen: Communications Biology, University of Exeter via EurekAlert!
Openingsbeeld: Aardhommel door Vera Buhl/CC BY-SA 3.0