Narges Mohammadi wint de Nobelprijs voor de Vrede 2023 voor haar strijd tegen de onderdrukking van vrouwen in Iran.

Het Noorse Nobelcomité heeft vrijdagochtend bekendgemaakt dat Narges Mohammadi de Nobelprijs voor de Vrede krijgt, als erkenning voor haar strijd tegen de onderdrukking van vrouwen in Iran en haar strijd om de mensenrechten en vrijheid voor iedereen te bevorderen. In totaal heeft het Iraanse regime haar dertien keer gearresteerd, vijf keer veroordeeld en tot in totaal 31 jaar gevangenisstraf en 154 zweepslagen veroordeeld. Mohammadi zit nog steeds in de gevangenis.

Lees ook over de andere Nobelprijswinnaars van dit jaar:

• Nobelprijs Scheikunde voor ontdekking van quantumstippen
• Nobelprijs Natuurkunde voor techniek om beweging van elektronen te bestuderen
• Nobelprijs voor Geneeskunde naar pioniers van coronavaccin

Doodstraf

In de jaren 90, als jonge natuurkundestudent, zette Narges Mohammadi zich al in voor gelijkheid en vrouwenrechten. Na haar studie werkte ze als ingenieur en columnist bij verschillende kranten. In 2003 raakte ze betrokken bij het Defenders of Human Rights Center in Teheran, een organisatie opgericht door Nobelprijswinnaar Shirin Ebadi. In 2011 werd Mohammadi voor het eerst gearresteerd en veroordeeld tot vele jaren gevangenisstraf voor haar inspanningen om gevangen activisten en hun families bij te staan.

Twee jaar later, na haar vrijlating op borgtocht, stortte Mohammadi zich op een campagne tegen het gebruik van de doodstraf. Iran behoort al lange tijd tot de landen die jaarlijks het hoogste percentage van hun inwoners executeren. Alleen al sinds januari 2022 zijn er in Iran meer dan 860 gevangenen ter dood veroordeeld.

Haar activisme tegen de doodstraf leidde in 2015 tot haar herarrestatie en een veroordeling tot extra jaren achter de tralies. Na haar terugkeer in de gevangenis verzette ze zich tegen de systematische martelingen en het seksueel geweld dat in Iraanse gevangenissen wordt toepast tegen politieke gevangenen, en vooral vrouwen.

Protesten

In september 2022 werd een 22-jarige Koerdische vrouw, Mahsa Jina Amini, vermoord terwijl ze in gevangenschap was van de Iraanse zedenpolitie. Haar dood leidde tot de grootste politieke demonstraties tegen het Iraanse regime sinds het in 1979 aan de macht kwam.

Honderdduizenden Iraniërs namen deel aan vreedzame protesten tegen de wreedheid en onderdrukking van vrouwen. Het regime trad hard op: meer dan vijfhonderd demonstranten werden gedood. Daarbij raakten duizenden gewond, velen raakten blind door de rubberen kogels die de politie afvuurde. Verder werden minstens 20.000 mensen gearresteerd.

Acties vanuit de gevangenis

De golf van protesten van vorig jaar werd bekend bij de politieke gevangenen in de beruchte Evin-gevangenis in Teheran. Vanuit die gevangenis sprak Mohammadi haar steun uit voor de demonstranten en organiseerde ze solidariteitsacties met haar medegevangenen, zoals het verbranden van hun hoofddoeken. De autoriteiten reageerden daarop door nog strengere regels op te leggen. Mohammadi mocht bijvoorbeeld geen telefoontjes of bezoek meer ontvangen. Toch slaagde ze erin een artikel naar buiten te smokkelen dat The New York Times precies een jaar na de moord op Mahsa Jina Amini publiceerde. De boodschap luidde: “Hoe meer ze ons opsluiten, hoe sterker we worden.”

Door Mohammadi dit jaar de Nobelprijs voor de Vrede toe te kennen, wil het Nobelcomité haar moedige strijd voor mensenrechten, vrijheid en democratie in Iran eren. De Vredesprijs erkent volgens de organisatie ook de honderdduizenden mensen die het afgelopen jaar hebben gedemonstreerd tegen het beleid van discriminatie en onderdrukking van vrouwen door het Iraanse regime.

Bronnen: Nobelprize.org

Beeld: Ill. Niklas Elmehed © Nobel Prize Outreach 

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!