Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De aarde staat bekend als de blauwe bol, en Mars als de rode planeet. Welke kleuren hebben de acht planeten in ons zonnestelsel? En waarom?
Al lange tijd wordt Neptunus afgebeeld als diep azuurblauw, terwijl Uranus een lichtgroen kleurtje krijgt. Nieuw onderzoek heeft onlangs echter uitgewezen dat beide planeten min of meer hetzelfde groenblauwe jasje aantrekken. Al blijft Neptunus íets blauwer. Maar waarom tonen de twee werelden deze kleur überhaupt? En hoe zit het met de andere planeten in ons zonnestelsel?
Lees ook:
- NASA stelt bemande maanmissies met een jaar uit
- ‘Deze planeet daagt de klassieke theorieën van planeetformatie uit’
Neptunus
De planeet Neptunus zien we vanuit de ruimte blauw doordat methaangas in zijn atmosfeer vooral rood licht van de zon absorbeert. Daardoor wordt vooral het blauwe deel van het zonlicht terug naar de ruimte en de waarnemers gereflecteerd.
Uranus
Om dezelfde reden als hierboven kleurt Uranus ook blauw, maar wel ietsje minder helderblauw dan Neptunus. Hoe dat kan? Britse en Amerikaanse wetenschappers opperden in 2022 een mogelijke verklaring. Beide planeten zouden een diepe wolkenlaag hebben die uit waterstofsulfide-ijs bestaat, met daarboven een fotochemische nevel – in feite een smoglaag, die tot hoog in de atmosfeer reikt.
Op Uranus zou deze smoglaag bijna tweemaal zo dik zijn als op Neptunus. En omdat de smogdeeltjes uv- en blauw licht absorberen, reflecteert Uranus net minder blauw licht dan Neptunus, en is Neptunus de blauwste van de twee.
Aarde
Maar liefst 71 procent van onze planeet wordt bedekt met water. Astronauten zien de aarde daarom vanuit de ruimte voornamelijk als blauwe bol. Hoe dat kan als water eigenlijk doorzichtig is? Een rode kleur wordt als eerste door het water opgenomen. Blauw dringt daarentegen tot heel diep door in de zee en wordt goed door het water gereflecteerd. Daardoor zie je water vanuit de ruimte als blauw.
Mars
De aanwezigheid van het mineraal hematiet zorgt ervoor dat Mars oranjerood oogt. Hematiet, een ijzeroxide, heeft in poedervorm namelijk een rode kleur en ligt als een dun laagje verspreid over de planeet. Hoe het mineraal precies is gevormd, blijft onderwerp van debat.
Mercurius
De atmosfeer van Mercurius is zo dun dat deze weinig invloed heeft op de kleur die wij waarnemen. Mercurius, de kleinste van de acht planeten, zien wij als grijze bol met veel inslagkraters – een beetje zoals de maan. Deze donkere kleur van het oppervlak komt door een laag zwarte koolstof, grafiet. Planeetonderzoekers zijn er nog niet over uit waar dit koolstof vandaan komt: van de planeet zelf, vanuit het heelal (denk aan kometen) of van de zon.
Venus
Venus wordt ook wel het tweelingzusje van de aarde genoemd; de planeet is ongeveer even groot, ook rotsachtig en de zwaartekracht is vergelijkbaar. De atmosfeer vertoont echter flinke verschillen: een dikke laag wolken van zwavelzuur omhult Venus. Hierdoor zie je vanuit de ruimte het oppervlakte van de planeet niet. De dikke laag wolken geeft ons tweelingzusje een witte/zilverachtige kleur.
Jupiter
Veruit de grootste planeet uit ons zonnestelsel: Jupiter. Deze gasreus heeft geen solide oppervlak; de kleuren die we waarnemen op Jupiter worden beïnvloed door de samenstelling van de atmosfeer – voornamelijk waterstof en helium en de wolkenlagen – die onder andere ook kristallen van bevroren ammoniak bevatten.
De stormen die voorkomen op Jupiter voegen ook wat kleur aan de atmosfeer toe. Die kunnen namelijk materiaal zoals rode fosfor en zwavel de lucht in zwiepen. Deze combinatie zorgt ervoor dat we Jupiter vanuit de ruimte zien als bol met witte, bruine en rode vlekken.
Saturnus
Net als Jupiter is Saturnus een gigantische gasplaneet met een atmosfeer die voornamelijk uit waterstof en helium bestaat – met sporen van ammoniak, fosfine en koolwaterstoffen. Samen geven ze Saturnus een gele gloed. (Zie de foto helemaal bovenaan deze pagina.)
Beeld (header): NASA/JPL/Space Science Institute