Op 2 mei is het een jaar geleden dat Amerikaanse commando’s Osama bin Laden doodden. Hoe ging die klopjacht in zijn werk?

Negen jaar, zeven maanden en twintig dagen verstreken er tussen ‘9/11’ en de dag waarop Amerika eindelijk kon afrekenen met de man die de aanslagen op de Twin Towers en het Pentagon liet uitvoeren. Het grootste deel van die tijd was Osama bin Laden onvindbaar, foetsie, zoek. Bruikbare aanwijzingen over zijn mogelijke verblijfplaats kwamen er pas in augustus 2010, toen een computer van de National Security Agency een telefoontje signaleerde van ene Abu Ahmed al-Kuwaiti. Die zou als koerier fungeren tussen Bin Laden en andere leden van het terreurnetwerk Al-Qaida.

Het spoor leidde naar het Noord-Pakistaanse Abbottabad, waar Abu Ahmed met enkele mannen, vrouwen en kinderen een groot, ommuurd huis bleek te delen. De CIA begon het complex nauwkeurig te observeren – met agenten op de grond, maar ook met satellieten en onbemande verkenningsvliegtuigen. De kinderen gingen niet naar school. Het huis had geen telefoonaansluiting of internetverbinding. De mensen op de bovenste etage kwamen nooit buiten. Wel verscheen af en toe een lange man die binnen de omheining wat heen en weer liep. Was dit Osama bin Laden? De experts verschilden van mening. President Barack Obama besloot het risico te nemen en gaf opdracht om een actie voor te bereiden.

In de late avond van 1 mei 2011 vertrokken commando’s in twee Black Hawk-helikopters vanaf een Afghaanse basis naar Abbottabad. Maar op het moment dat de daadwerkelijke aanval op Geronimo (Bin Ladens codenaam) begon, raakte een van de helikopters in moeilijkheden en maakte een nogal hardhandige noodlanding. Daarmee sneuvelde het plan om mannen op het dak van het huis af te zetten, wat betekende dat er nu van beneden naar boven moest worden gewerkt. De gewapende Abu Ahmed en zijn vrouw (die achter hem stond) waren de eerste bewoners die werden doogeschoten. Toen volgden Abu Ahmeds broer en diens vrouw, en Bin Ladens zoon Khalid.

Op de bovenste verdieping aangekomen zagen enkele commando’s een lange gestalte een kamer binnenglippen. Ze volgden hem en daar, in het licht van hun schijnwerpers, stond Osama bin Laden. Twee kogels – een in de borst en een in het hoofd – maakten een einde aan het leven van de meest gezochte man ter wereld. In Washington kwam de bevrijdende boodschap binnen: “Geronimo EKIA.” Oftewel: enemy killed in action.

Dit is althans het min of meer officiële verhaal. Want doordat het Witte Huis eerst nogal uit de school klapte, vervolgens verklaringen herriep en uiteindelijk hardnekkig zweeg, gingen allerlei afwijkende versies de ronde doen. Was er bijvoorbeeld sprake geweest van een ijskoude kill mission of had ook de optie bestaan om Bin Laden levend in handen te krijgen? Voorlopig zullen we het niet te weten komen.

De verwarring werd vergroot door de weigering van de Amerikaanse regering om foto’s van Bin Ladens lijk vrij te geven. Het lijk zelf werd door een vliegtuig naar het vliegdekschip Carl Vinson gebracht, waar het volgens islamitisch gebruik werd gewassen en in een witte doek gewikkeld. Daarna kreeg de voormalige staatsvijand nummer 1 een zeemansgraf in de Indische Oceaan.

Dit is een van de vijf klopjachten op politieke criminelen uit het artikel ‘We got him’, te vinden in KIJK 5/2012, in de winkel van 6 april tot en met 3 mei. De overige vier zijn Saddam Hoessein, Adolf Eichmann, Benito Mussolini en Ratko Mladic.

Bin Laden – Shoot to Kill:

Filmpjes over Eichmann:

Over de bevrijding van Mussolini:

Meer informatie:

• The New Yorker: Getting Bin Laden
• The Guardian: The killing of Osama bin Laden – How the White House changed its story
• Slate: Searching for Saddam
• Defend America: Iraq’s 55 Most Wanted
• The Telegraph: Ratko Mladic capture – Was it all an elaborate set-up?

Tekst: Leo Polak