In elke KIJK denken we een ‘wat als…’-scenario door. Deze keer: wat als Nederland wordt getroffen door een aardbeving van, zeg, 7,0 op de schaal van Richter? Zijn we daarop voorbereid?

Minister van Landbouw Henk Bleker eet tijdens een in allerijl belegde persconferentie demonstratief wat Limburgse asperges. “Geen paniek, mensen. Ondanks de problemen bij verschillende Limburgse chemiebedrijven zijn de landbouwproducten uit de provincie nog prima te eten. De aardbeving van afgelopen dinsdag was veruit de zwaarste die Nederland ooit heeft geregistreerd en de gevolgen zijn ernstig, maar niemand wordt er beter van als we voorbarige conclusies trekken. Laten we met z’n allen toch vooral rustig blijven.”

De enorme beving van 7,0 op de schaal van Richter die Zuid-Limburg heeft getroffen is vandaag precies een week geleden en de vertwijfeling in de media slaat toe. Waarom zijn de verschillende brandjes op het 800 hectare grote chemiepark Chemelot tussen Stein en Geleen bijvoorbeeld nog steeds niet onder controle? En hoeveel van dat vreemd uitziende blauwe bluswater is er al in de Maas beland? Ondertussen blijft het aantal gewonden maar oplopen, zijn honderden huizen onbewoonbaar verklaard, zijn meerdere wegen afgesloten vanwege diepe scheuren in het wegdek en blijven tot ergernis van Bleker de Limburgse groenten in de winkelschappen liggen.

Maar de meest verontrustende berichten komen van over de grens: de kerncentrale in het Belgische Tihange heeft kuren. De kerncentrale ligt hemelsbreed zo’n 50 kilometer van Maastricht en vrijwel direct aan de Maas, stroomopwaarts – ook dat nog. Hoewel alle regeringsleiders in de België en Nederland zeggen dat van een nucleair drama geen sprake is, zendt het NOS Journaal de beelden van de gevolgen van de tsunami in Japan nog maar eens uit. Sacha de Boer sluit af met: “Dreigt er in de Lage Landen een tweede Fukushima?”

Vooruit, de hierboven geschetste situatie is een worstcasescenario. Maar toch zou het zomaar kunnen gebeuren. Vaak wordt gedacht dat aardbevingen van grote omvang enkel en alleen voorkomen aan de randen van tektonische platen. In Japan, Haïti en New Zeeland zijn vrij recent aardbevingen geweest – en dat het wachten is op The Big One aan de westkust van Verenigde Staten weten we ook allemaal. Maar in dit rijtje zou ook zomaar een plaats als Roermond kunnen komen te staan.

Geoloog Ronald van Balen deed samen met collega’s uit België en Duitsland een uitgebreide studie naar de breuklijnen in het grensgebied rond Limburg. Gangbaar seismologisch onderzoek wordt in Nederland nog maar zo’n 120 jaar gedaan. Van de periode daarvóór is weinig bekend. Van Balen en zijn collega’s gingen de grond in om te onderzoeken wat er de afgelopen duizenden jaren voor aardbevingsactiviteiten hebben plaatsgevonden. De conclusie was schrikbarend: zo’n 2000 jaar geleden – in de Romeinse tijd – beefde de grond in het Belgische Bree, dat letterlijk tegen de Nederlandse grens aanligt,  met een magnitude van 6,0 tot maximaal 7,0 op de schaal van Richter.

Bree ligt aan de Feldbissbreuk, die door heel Limburg loopt. De Peelrandbreuk, die wat noordelijker ligt, is vergelijkbaar. Als één zo’n breuk 2000 jaar geleden zo’n beving kon veroorzaken, kan ie dat in de toekomst ook. Sterker nog: dan zál ie dat in de toekomst nog eens doen. Dat kan morgen zijn, volgende week, over 10 jaar of over 1000 jaar. De grote vraag is wat er dan in ons land gebeurt…

Dit is het begin van een artikel uit KIJK 10/2012, in de winkel van 24 augustus tot en met 20 september.

Meer informatie:

• Nationaal crisiscentrum: Nationaal plan kernongevallenbestrijding
• Website Dr. Ronald T. van Balen: Aardbevingen in Nederland?
• Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut: Beeft de aarde nu?

Beeld: Tubbi/CC BY-SA 3.0