Het International Prototype Kilogram, de wereldwijde standaardeenheid voor de kilo, wordt bewaard in Frankrijk. Maar IPK wordt door vervuiling steeds een heel klein beetje zwaarder. Bij de Universiteit van Newcastle hebben ze uitgevogeld hoe hij schoongemaakt kan worden.

IPK, die al in 1889 in gebruik werd genomen, is een cilinder met een hoogte en middellijn van 39 millimeter, gemaakt van 90 procent platina en 10 procent iridium. Hij ligt, zoals we begin 2012 al schreven, opgeslagen in de kluis van het Bureau International des Poids et Mesures (BIPM, het internationale bureau van gewichten en maten) in het Franse Sèvres. Veertig kopieën van IPK zijn verspreid over de hele wereld en er ligt er eentje in het VSL, het nationale metrologisch instituut in Delft.

Het is al langer bekend dat IPK en de kopieën niet allemaal precies evenveel massa hebben. In de loop der jaren heeft zich er namelijk wat vuil op vastgezet. Het gaat gemiddeld om slechts 100 microgram, grofweg het gewicht van een stofdeeltje, maar dat is toch genoeg om lichte paniek te veroorzaken. De vraag is hoe die aanslag op een veilige manier is te verwijderen, want een schuursponsje is in dit geval geen optie.

Bij de Universiteit van Newcastle hebben ze mogelijk een oplossing gevonden. Peter Cumpson van MicroElectroMechanical Systems (MEMS) denkt dat de gewichten het beste zijn te behandelen door ze als het ware even in het zonnetje te zetten. Cumpson: “Door met onze unieke Theta-probe XPS-machine de oppervlakte bloot te stellen aan een mix van ultraviolet licht en ozon zou het vuil kunnen worden verwijderd, zodat de kilo’s weer op hun ideale gewicht komen.”

Bron: Wired

Beeld: Greg L/CC BY-SA 3.0