Kan een maan buiten ons zonnestelsel leven herbergen? Ja, zeggen twee astronomen, als-ie zich maar niet te dicht bij zijn planeet bevindt.

Planeten buiten ons zonnestelsel worden tegenwoordig aan de lopende band ontdekt, en soms zit er daar eentje tussen waar, wie weet, leven voor kan komen. Maar we hoeven het niet te houden bij planeten als mogelijke locaties voor aliens. Ook manen die een baan beschrijven rond een exoplaneet, oftewel exomanen, kunnen bewoonbaar blijken. De Duitse astronoom René Heller en zijn Amerikaanse collega Rory Barnes hebben nu in het wetenschappelijke tijdschrift Astrobiology een eis uitgewerkt waar zo’n maan aan moet voldoen.

Bewoonbare rand

Het concept waarmee ze komen, noemen ze de ‘bewoonbare rand’ (habitable edge). Die kreet doet denken aan een andere term uit de zoektocht naar buitenaards leven, de bewoonbare zone (habitable zone). Dat is het cirkelvormige gebied rond een ster waar het én niet te heet, én niet te koud is voor vloeibaar water. Een planeet die zich in deze zone bevindt, zou dus in principe leven kunnen herbergen – áls het een planeet is met een vast oppervlak (dus geen gasreus à la Jupiter), en áls er überhaupt water voorkomt.

En wat is die bewoonbare rand van Heller en Barnes dan? Dat is de minimale afstand tussen een maan en de planeet waar hij omheen beweegt, wil er op die maan leven kunnen voorkomen. Staat de maan dichter bij zijn planeet, dan krijgt hij volgens het tweetal namelijk te maken met een uit de hand lopend broeikaseffect. En dat zou de maan zo heet maken dat al het eventuele water verdampt en de ruimte in verdwijnt.

Gegevens uitpluizen

We moeten dus op zoek naar manen, die cirkelen rond planeten in de bewoonbare zone, en die zich zelf voorbij de bewoonbare rand bevinden. Vooralsnog hebben we überhaupt nog geen manen buiten ons zonnestelsel gevonden, laat staan bewoonbare manen. Wel is men vorig jaar begonnen met het uitpluizen van gegevens verzameld door ruimtetelescoop Kepler, op zoek naar exomanen (zie het onderstaande filmpje). Als die zoektocht eenmaal resultaten begint op te leveren, kunnen we vervolgens kijken of de gevonden hemellichamen aan het criterium van Heller en Barnes voldoen. En dan blijkt misschien wel dat bewoonbare manen minstens zo vaak voorkomen als bewoonbare planeten.

Bronnen: Astrobiology (preprint op ArXiv.org), Leibnitz-Institut für Astrophysik Potsdam

Beeld: René Heller