Van de hele waslijst aan deeltjes die tot nu toe zijn ontdekt, zijn er een aantal voor zover we weten niet meer op te splitsen in nóg kleinere deeltjes. Maar hoeveel van deze zogenoemde elementaire deeltjes zijn er?
We beginnen met de deeltjes waaruit protonen, neutronen en allerlei andere deeltjes zijn opgebouwd: de quarks. Daarvan zijn er zes verschillende. (Die elk dan weer in drie ‘kleuren’ kunnen voorkomen, maar dat laten we even buiten beschouwing.)
Vervolgens zijn er het negatief geladen elektron en zijn twee zwaardere broers, het muon en het taudeeltje. Met die drie ‘elektronachtige’ deeltjes corresponderen drie soorten neutrino’s: het elektron-, het muon- en het tauneutrino.
En laten we vooral het deeltje waar licht uit bestaat niet vergeten: het foton. De krachten die werken binnen atoomkernen, worden overgedragen door het W-deeltje, het Z-deeltje en het gluon. En dan is er natuurlijk nog het befaamde higgsdeeltje, dat afgelopen zomer werd ontdekt. Daarmee komen we op zeventien deeltjes.
Betrekken we antimaterie bij het verhaal, dan wordt het aantal een stuk groter: veel van de genoemde deeltjes (maar niet alle!) hebben namelijk een antideeltje.
Dan zijn we er, tenzij we deeltjes tellen waarvoor (nog) geen experimenteel bewijs is gevonden, zoals de supersymmetrische deeltjes waarover we schreven in KIJK 1/2012. Blijken die te bestaan, dan kunnen we het aantal elementaire deeltjes zo goed als verdubbelen.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl!
Beeld: Fermilab/VMS