Een kristal dat zonder enige energiebron eeuwig blijft bewegen: het zou natuurkundig gezien niet moeten kunnen. Toch denkt een Nobelprijswinnaar dat het mogelijk is. Maar er zijn ook mensen die het ruimtetijdkristal pure flauwekul noemen.
Over vele miljarden jaren breekt het einde der tijden aan. Het universum is koud, donker en leeg; alle energie ging verloren in de vorm van warmte. Helemaal leeg? Nee, er is toch nog een lichtpuntje: een kristallen computer waarvan de atomen eeuwig rond blijven draaien, en dat zonder hulp van energie.
Bovenstaand scenario is een tikkeltje overdreven. Als alles tijdens de warmtedood van het heelal uiteenvalt, zal dat uiteindelijk ook met individuele atomen gebeuren. Maar een computer die langer dan al het andere overleeft, is een intrigerende gedachte. En het mooie ervan: die computer heeft geen energiebron nodig om te blijven bewegen. Zoals een klok die zonder batterij voor altijd blijft lopen.
Onmogelijk? Niet volgens theoretisch natuurkundige en Nobelprijswinnaar Frank Wilczek. In februari vorig jaar trad hij naar buiten met zijn radicale idee van een ruimtetijdkristal. Sommige van zijn vakgenoten reageerden uiterst kritisch. En een blogger omschreef het als “zo’n vreemd concept dat door natuurkundigen direct naar het rijk der fabelen zou zijn verwezen als het niet afkomstig was geweest van een natuurkundige grootheid als Wilczek”.
Toch zijn er ook wetenschappers die wél geloven in Wilczeks ruimtetijdkristal. Een team van de University of California in Berkeley, geleid door de hoogleraar werktuigbouwkunde Xiang Zhang, is zelfs van plan om er de komende jaren eentje te bouwen.
Dit is het begin van een artikel, te vinden in KIJK 10/2013. Dit nummer ligt in de winkel van 23 augustus tot en met 19 september.
Meer informatie:
- Scientific American: “Time crystals” could be a legitimate form of perpetual motion
- MIT Technology Review: How to build a space-time crystal
- Nature: Quantum physics: time crystals
- Simon’s foundation: Pepertual Motion Test could amend theory of time
Beeld: Hartmut Häffnerio