Valt de opwarming van de aarde nog te beteugelen? Met een uitdagende expeditie hoopt een team Nederlandse wetenschappers die vraag te beantwoorden. Een maand lang hebben ze vanaf hun onderzoeksschip op de Atlantische Oceaan het ene loodzware instrument na het andere uitgezet. KIJK-medewerker Ronald Veldhuizen was erbij.

“Wegwezen daar! Ik meen het. Jullie staan daar levensgevaarlijk!” roept een van de technici. Normaal gesproken is het voor de wetenschappers en de enige journalist aan boord – ondergetekende – best veilig om over de reling te leunen, aan de zijkant van het achterdek waar alle actie plaatsvindt. Vandaag niet. Een witte trechter met een doorsnee van ruim 1 meter en een hoogte van 2 meter wordt omhoog getakeld, en de staalkabel waaraan het gevaarte hangt, kruist het uitzichtpunt van de toeschouwers. De kracht die nu op het geheel komt te staan, is immens groot. Schiet de staalkabel door de een of andere oorzaak los, dan ben je zo een hand kwijt. Of erger: je hoofd. Dan maar een stapje terug.

Het is een van de vele spannende momenten op het onderzoeksschip Pelagia, dat binnen 28 dagen iets ten noorden van de evenaar van Afrika naar het Caribisch gebied vaart om onderweg klimaatonderzoek op zee te verrichten. Jan-Berend Stuut, marien geoloog aan het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), is de expeditieleider. Zijn doel: de invloed van woestijnstof uit de Sahara op de Atlantische Oceaan meten.

“De grote vraag is of algen in de Atlantische Oceaan woestijnstof als voedsel gebruiken en daardoor beter groeien”, legt Stuut uit. Dat zou een verkoelend effect op de aarde kunnen hebben: algen die in zee leven, vormen in principe de grootste opslagplek van broeikasgas op aarde. Als ze extra CO₂ kunnen opnemen, kan dat de opwarming van de aarde wellicht remmen. “Helpt woestijnstof daarbij? Of warmt stof de atmosfeer boven de oceaan juist op door wolken te vormen? En als het verkoelende effect bestaat, is het dan verstandig om aan het klimaat te sleutelen door bijvoorbeeld extra stof de oceaan in te blazen?”

Dit is het begin van een artikel te vinden in KIJK 4/2014. Dit nummer ligt in de winkel van 6 maart tot en met 3 april. 

Meer informatie:

• Wetenschap 24: Het geheim van diepzeeskeletten
• Bionieuws: Woestijnstof voedt algen
• Volkskrant: De reis van Jan Berend Stuut naar het woestijnstof

Tekst: Ronald Veldhuizen

Beeld: Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ)