Je kent het wel. Wanneer je iemand – bijvoorbeeld een nieuwe werkgever – voor het eerst spreekt, wil je een zo’n goed mogelijke indruk maken. Een tip: let op het eerste woordje dat je zegt.
Nieuw onderzoek laat zien dat we iemands persoonlijkheid al inschatten bij het eerste woord dat hij of zij uitspreekt. Ook wanneer we hem of haar niet zien. Een oordeel over onder andere hoe betrouwbaar of aantrekkelijk iemand is, wordt dus al heel snel gemaakt. Dat we karaktereigenschappen van een persoon uit gesprekken aflezen, is al langer bekend, maar dat dit al bij het eerste woordje gebeurd is nieuw.
Psychologen hebben dit hoge-snelheid-oordelen ontdekt door een grote groep studenten (320) naar het woordje hello te laten luisteren. Ze hadden 64 verschillende hello’s verzameld, uitgesproken door verschillende personen. Deze mochten de groep studenten beoordelen op tien verschillende persoonlijkheidskenmerken, zoals betrouwbaarheid en aantrekkelijkheid. Wat blijkt? Hoewel de hello’s niet langer dan 500 milliseconden duurden, gaven de studenten over het algemeen een vergelijkbaar oordeel over eenzelfde hello.
Evolutionair voordeel
“De snelheid waarmee de studenten hun oordeel vellen, heeft een evolutionair voordeel”, vertelt psycholoog en een van de auteurs Phil McAleer. “Beslissen wie je vertrouwt en wie niet kan bepalend zijn om te overleven. Het heeft geen zin om eerst vijf minuten naar iemands gesprek te luisteren om dan pas te kunnen zeggen of hij of zij betrouwbaar is – je zou al dood kunnen zijn.”
Het is nog niet duidelijk of de oordelen over persoonlijkheid terecht zijn. Is iemand die op basis van dat ene woordje als betrouwbaar wordt beoordeelt ook wel echt betrouwbaar? Dat zal verder moeten worden onderzocht.
Het effect blijft echter interessant. Denk bijvoorbeeld aan het zitten in een vliegtuig. Een piloot, die je niet ziet, spreekt je vlak voor het opstijgen nog even toe: “Hallo, hier spreekt uw gezagvoerder. Ik wens u een fijne vlucht!”
Tekst: Tom Gerrits