Ruim twee jaar geleden begon Eliot Higgins met bloggen over het conflict in Syrië – zonder journalistieke achtergrond, zonder Arabisch te spreken of zonder ook maar ooit in het Midden-Oosten te zijn geweest. Inmiddels is hij dé expert op dit gebied en heeft hij invloed tot in het Witte Huis.
KIJK: Aanvankelijk had u een vrij kleine groep lezers. De grote doorbraak kwam toen u ontdekte dat Saoedi-Arabië Kroatische wapens Syrië in smokkelde om de oppositie te helpen. Hoe kwam u daar achter?
Eliot Higgins: “Vrijwel alles wat ik doe is gebaseerd op open source-informatie. Voor mijn blog houd ik alle sociale media uit de regio in de gaten. Ik zie álles. Op het moment volg ik meer dan duizend YouTube-kanalen en tweeduizend sociale media-accounts. Daar wordt een enorme hoeveelheid informatie op gepost – door burgers, rebellen of soldaten. Ik spreek geen woord Arabisch, dus ik richt me vooral op de bewapening. Dat lukt ook zonder de taal te begrijpen. Ik ken inmiddels alle soorten wapens die in Syrië worden gebruikt. In januari van 2013 verschenen plotseling vier verschillende soorten wapens die ik nog niet eerder had gezien. En niet incidenteel, maar op grote schaal, en alleen in bepaalde regio’s in het zuiden. Op internet ontdekte ik vervolgens al snel dat het om wapens uit Kroatië ging. Ze doken alleen op in video’s van gematigde oppositiegroepen in Syrië. Het kwartje viel toen ik via de Syrische staatstelevisie een truck zag die in beslag was genomen. Die zat vol met deze Kroatische wapens. Gedurende het hele Syrische conflict had ik nog nooit zoveel wapens bij elkaar gezien. Toen wist ik dat hier iets aan de hand moest zijn. Na een paar weken heb ik er een blog over geschreven voor The New York Times. Journalisten van die krant zijn met deze informatie aan het werk gegaan, en niet veel later bleek hierdoor inderdaad dat Saoedi-Arabië de Syrische oppositie op enorme schaal van wapens had voorzien. Het nieuws haalde uiteindelijk de voorpagina.”
Traditionele journalisten zullen zeggen dat informatie van YouTube of Facebook niet betrouwbaar is, en moeilijk te verifiëren.
“Dat zeggen ze inderdaad. Ik ben weleens door ze uitgelachen toen ik zei dat ik bepaalde informatie van sociale media had geplukt. Maar dat is volledig onterecht. In Syrië heeft elke regio maar een beperkt aantal plekken met goed internet. Je kunt zien vanaf welke plek een foto of video wordt geüpload, en daarna kun je ze vergelijken met andere beelden uit die regio om de echtheid te verifiëren. Vorig jaar doken er vanuit verschillende gebieden tientallen beelden op van barrel bombs (vaten met explosieven die als geïmproviseerde bommen dienst doen – red.). Als de hoeveelheid beelden zo overweldigend is, kun je ervan uitgaan dat het klopt. Maar je kunt nog verder gaan. Je weet waar de video’s zijn geüpload. Dan is het via Google Maps vaak relatief eenvoudig om de locatie van de bombardementen te achterhalen – dat kan nooit ver uit de buurt zijn. Als je weet op welke gebieden die bommen vallen, weet je normaal gesproken ook wie ze heeft gegooid. In dit geval waren dat troepen van Assad. Dat is allemaal online te vinden, en je hebt er bepaald geen rocket science voor nodig.”
U heeft ook onderzoek gedaan naar het neerstorten van MH17. Zullen we ooit te weten komen wat daar precies is gebeurd?
“Zonder bijdehand te willen klinken: ik denk dat ik dat al weet. Binnenkort komen mijn collega’s en ik met een groot rapport over wat we hebben ontdekt, maar er duikt steeds nieuwe informatie op. Wat we tot nu toe weten, is het volgende: vanaf 24 juni, een paar weken voordat MH17 neerstortte, reed er een militair konvooi van Rusland naar Oekraïne. Binnen dat konvooi bevond zich één voertuig met exact dezelfde beschadigingen als het voertuig dat net na de crash van MH17 door het Franse blad Paris Match was gefotografeerd en dat werd gelinkt aan het neerhalen van dat vliegtuig. We hebben ontdekt dat dit konvooi deel uitmaakt van de Russische 53ste BUK-brigade. Er zijn zeven video’s van dit konvooi, die een paar weken voor de aanslag zijn opgenomen en waarvan we exact weten waar ze zijn gefilmd. Met deze informatie zijn we gaan zoeken naar afbeeldingen van deze voertuigen uit deze regio’s. Zo konden we de gehele route van deze stoet voertuigen reconstrueren – van Rusland tot vlakbij de plek de uiteindelijke rampplek. We weten ook dat het konvooi daar een weiland in reed, dat alle spullen werden uitgepakt en dat er een paar uur later een vliegtuig neerstortte. Vervolgens hebben we beelden van hetzelfde konvooi, maar dan terug op weg naar de Russische grens, en met één raket minder. Kortom, het lijkt mij heel duidelijk wat daar precies is gebeurd.”
Dit is een fragment van een interview, te vinden in KIJK 13/2014. Dit nummer ligt in de winkel van 13 november tot en met 10 december.
Meer informatie:
- Brown Moses Blog
- Vrij Nederland – Eliot Higgins: Youtube-journalist en Syrië-expert
- The Guardian – How to be a citizen journalist with Brown Moses
Tekst: Tim van Ham
Beeld: Hollandse Hoogte