Een lange tijd vermoeden wetenschappers al dat bacteriën een rol kunnen spelen bij het ontstaan van kanker. Dit is nu voor het eerst bewezen.

Dat virussen kunnen bijdragen aan de vorming van kanker is bekend. Denk hierbij bijvoorbeeld aan HPV dat baarmoederhalskanker veroorzaakt. Nu hebben onderzoekers onder leiding van Sjaak Neefjes van het Antoni van Leeuwenhoek aangetoond dat bacteriën ook bijdragen aan het ontstaan van kanker. Zij hebben ontdekt dat de bacterie Salmonella typhi een rol speelt bij het ontwikkelen van galblaaskanker.

Buiktyfus

Sommige kankers lijken gebonden te zijn aan een bepaalde plek in de wereld. Zo komt galblaaskanker vaak voor in India en Pakistan, maar nauwelijks in de Westerse wereld. In deze landen hebben veel mensen ook buiktyfus, een ziekte veroorzaakt door de bacterie Salmonella typhi. De onderzoekers vroegen zich af of er een verband was tussen deze twee aandoeningen.

Vanuit India kregen zij galblaastumorweefsel opgestuurd. In dit weefsel vonden ze DNA van de Salmonella typhi bacterie. Al een sterke aanwijzing dat de bacterie iets met de kanker had te maken. Maar om een duidelijk verband aan te tonen, deden de onderzoekers proeven met gekweekte cellen in een muismodel en gekweekte mini-orgaantjes.

Zo ontdekten de wetenschappers dat de bacterie eiwitten maakt die ervoor zorgen dat menselijke cellen de bacterie opnemen en hij hier kan overleven. Wanneer in de galblaascellen eerder al twee genetische veranderingen zijn geweest, zorgen de eiwitten van de bacterie ervoor dat de cellen veranderen in tumorcellen. De bacterie veroorzaakt dus niet altijd galblaaskanker, alleen wanneer er al twee ‘foutjes’ aanwezig zijn.

Voedselvergiftiging

De manier waarop de Salmonellabacterie zijn wil op legt aan de menselijke cel, wordt door sommige andere bacteriën ook gebruikt. Zo vertelt Neefjes in een persbericht dat de bacterie die chlamydia veroorzaakt dit ook doet. Er is een vermoeden dat deze bacterie baarmoederhalskanker kan veroorzaken. “Het zou erg interessant zijn dat te onderzoeken”, zegt hij.

Maar de hoofdonderzoeker gaat zich eerst richten op de bacterie Salmonella typhimurium. Deze veroorzaakt voedselvergiftiging en komt wel voor in Nederland. Neefjes vraagt zich af of deze bacterie mogelijk verband houdt met het ontstaan van darmkanker en gaat dit onderzoeken.

Bronnen: Cell Host & Microbe, Antoni van Leeuwenhoek